ဗူးသီးႏုႏု

မေန႕႕က  Gender-based Violence & Harmful Practices  အေၾကာင္း တို႕ထိမိရာကေန Documentary  လင့္ခ္ေလးတခု ကို ေရာက္သြားပါတယ္...။ အမည္က "Child Bride: Stolen Lives"  တဲ့။  ေကာ္နက္ရွင္က သေဘာေကာင္းေနလို႕  အထစ္အေငါ့မရိွ ၾကည့္ခြင့္ ရသြားပါတယ္။ စစခ်င္း သိပ္မၾကာဘူးထင္လို႕  ကလစ္လိုက္မိရင္း ဆြဲေဆာင္မွဳ ရိွတာနဲ႕  တနာရီၾကာတဲ့ ဒီဇာတ္လမ္းကို အဆံုးထိ ၾကည့္ျဖစ္သြားပါတယ္။ အိႏၵိယ၊ အာဖရိက တို႕မွာ  ၄-၅ ႏွစ္ ကေန ၁၃-၁၄ ႏွစ္အတြင္း ရိွတဲ့  မိန္းကေလး ငယ္ငယ္ေလး ေတြကို လက္ထပ္ေပးၾကတဲ့ ဓေလ့ အေၾကာင္းေလးပါ။

ရာစုႏွစ္ခ်ီျပီျဖစ္တဲ့ ယဥ္ေက်းမွဳ ဓေလ့ထံုးစံေတြေၾကာင့္ေရာ၊ စီးပြားေရး အဆင္မေျပမွဳ အျပင္ မိသားစုရဲ့ ဖိအား အမ်ိဴးမ်ိဴး ေၾကာင့္ေရာ သန္းေပါင္း မ်ားစြာေသာ မိန္းကေလး ငယ္ေလးေတြဟာ သူတို႕ ကိုယ္တိုင္ မေရြးခ်ယ္ရပါဘဲ၊ သူတို႕ ကိုယ္တိုင္ အဆင္သင့္ မျဖစ္ေသးခ်ိန္မွာဘဲ၊ ကုန္ပစၥည္းတခု အေရာင္းအ၀ယ္ လုပ္တဲ့ပမာ မိသားစုနဲ႕ ေ၀းရာ တျခားလူလက္ထဲ အလိုလို ေရာက္သြားၾကရပါတယ္။

အိႏၵိယႏိုင္ငံ၊ ရာဂ်ာစတန္ျပည္နယ္က ေဂ်ပူရ္ျမိဳ႕နားက ဘီန၀ါဆိုတဲ့ ရြာကေလး တရြာကေန ဇာတ္လမ္းစ ထားပါတယ္။   ၁၂ႏွစ္သမီးကေလး “မာတာ” ဆိုတဲ့ မိန္းကေလးက ၇ႏွစ္သမီး ကတည္းက ဘာမသိ ညာမသိ လက္ထပ္ခဲ့ရတာပါတဲ့။ မာတာ ရဲ့အေမက ေျပာျပပါတယ္။   သတို႕သားကိုေပးဖို႕  လက္ဖြဲ႕ေၾကးမရိွ ဆင္းလဲ ဆင္းရဲတဲ့ သူမတို႕လို မိသားစုေတြမွာ ပါးစပ္တေပါက္ ေလ်ာ့သြားရင္လဲ မနည္းဘူးလို႕  ဆိုပါတယ္။

တကယ္ေတာ့အိႏၵိယမွာ ကေလးသူငယ္ လက္ထပ္တာကို ေပၚေပၚထင္ထင္ လုပ္လို႕မရပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္လဲ  ညသန္းေခါင္မွာ တိုးတိုးတိတ္တိတ္ လက္ထပ္ေပးတဲ့ အခန္းအနားေတြ က်င္းပ ေပးၾကပါတယ္။ ဧည့္သည္ ေတြထဲက  ဖြက္ထားတဲ့ ကင္မရာနဲ႕ တိတ္တိတ္ခိုး ရိုက္ထားျပတဲ့ ကေလးစံုတြဲ မဂၤလာေဆာင္ တခုမွာ ၃-၄ႏွစ္အရြယ္ မိန္းကေလးနဲ႕  ၆-၇ ႏွစ္အရြယ္ေကာင္ကေလးတို႕ကို လက္ထပ္ေပး ေနၾကပါတယ္။  ကာယကံရွင္ ကေလး ႏွစ္ဦးက ဒီမဂၤလာပြဲကို ဘာတခုမွ နားမလည္ႏိုင္တဲ့ မ်က္လံုး ေလးေတြနဲ႕  ၾကည့္ေန ၾကပါတယ္။ တကယ္ေတာ့  ဒီအခမ္းအနားဟာ ကေလးသတို႕သမီးေလးအတြက္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ခံစား ရေတာ့မဲ့ ၀န္ထုပ္၀န္ပိုးၾကီးတခု ပခံုးေပၚ တင္ေပးလိုက္တာဘဲ ျဖစ္ပါတယ္။

သုေတသန ျပဳခ်က္မ်ားအရ ကေလးသတို႕သမီး သံုးပံုႏွစ္ပံုဟာ ရိုက္ႏွက္ညွင္းဆဲမွဳ ၾကံဳရတယ္ လို႕  ဆိုပါတယ္။ အခုအခ်ိ္န္မွာ ၂၁ ႏွစ္ရိွျပီျဖစ္တဲ့ ရွဳခါ ဆိုတဲ့ အမ်ိဴးသမီးေလးက ငါးႏွစ္သမီးမွာ စတင္ လက္ထပ္ခဲ့ရသူလို႕  ဆိုပါတယ္။ သူမကို ေယာက်္ားနဲ႕ ေယာကၡမေတြက အျပစ္ရွာ ရိုက္ႏွက္လို႕  ကိုယ္၀န္ပါ ပ်က္ခဲ့ရပါတယ္။  အႏွစ္ႏွစ္အလလက ဒဏ္ရာေတြက မ်က္ႏွာ၊ လက္နဲ႕  ေျခေထာက္ေတြမွာ ဗရပြျဖစ္ေနပါတယ္။ အခုအခါမွာ သူမကို ရုပ္ဆိုးလြန္းလို႕၊ ပ်င္းလို႕၊ ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းျပခ်က္နဲ႕  ႏွင္ခ်ထားလို႕  မိဘအိမ္ ျပန္ေရာက္ေနပါတယ္။



ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာက စိမ့္၀င္ေနတဲ့ ဒီအေလ့အထေတြကို ျပင္ဖို႕  ဘယ္ေလာက္ခက္ခဲသလဲဆိုတာ  အစိုးရရဲ့  လူမွဳျပဳျပင္ေရး ေက်းလက္ ၀န္ထမ္း အမ်ိဴးသမီး “ ရွကုတလာ ” ရဲ့ အျဖစ္အပ်က္က သက္ေသျပေနပါတယ္။  သူမက ကေလး ၂၂ဦးရဲ့ မဂၤလာေဆာင္ ကို တားဆီးခဲ့ပါတယ္။  ၃ရက္ၾကာတဲ့အခါမွာေတာ့ ရန္လိုေနတဲ့ လူတစုက သူမရဲ့အိမ္ထဲ၀င္ျပီး ဦးေခါင္း၊ ပခံုး၊ ေက်ာ နဲ႕ လက္ေတြကို ဓါးနဲ႕ အခ်က္ေပါင္းမ်ားစြာ ခုတ္ျဖတ္ ခဲ့ၾကပါတယ္။  ေသျပီထင္ျပီး ထားခဲ့ေပမဲ့ ေဆးရံုမွာ အေရးေပၚကုသမွဳ ခံယူခဲ့ရတာေၾကာင့္ ျပန္ေကာင္း လာခဲ့ပါတယ္။ ရြာသားေတြက သူမရဲ့ လက္ေခ်ာင္း ကေလးေတြကို တေခ်ာင္းမက်န္ခုတ္ျဖတ္ခဲ့ၾကတာမို႕  ဆရာ၀န္ေတြက ( သံုးမရေပမဲ့  ငံုးတိၾကီး မျဖစ္ရ ေလေအာင္) ရရာ အပိုင္းအစကေလးေတြကို လက္ဖ၀ါးမွာ တြဲစပ္ ခ်ဴပ္ေပးထားရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့  ရွကုတလာ ဟာ အၾကမ္းဖက္သမားေတြကို အရံွဴးမေပးဘဲ သူမ အလုပ္ကို ဆက္လုပ္ပါတယ္။ ဒီကိစၥမွာ အစိုးရရဲ့ လံုေလာက္တဲ့ (ဥပေဒအရ) အားေပး ေထာက္ပံ့မွဴ မရခဲ့ေသးဘူးလို႕လည္း ဆိုပါတယ္။  သူမအဆိုအရ ၂၀၀၆ တႏွစ္ထဲမွာတင္ ခန္႕မွန္းေျခ မိန္းကေလးငယ္ ၄သန္းေလာက္ အရြယ္မေရာက္ဘဲ လက္ထပ္ေပးျခင္း ခံခဲ့ရပါသတဲ့။

အာဖရိက နိုင္ဂ်ာႏိုင္ငံကလည္း  မိန္းကေလး ေလးပံုသံုးပံု အသက္ မျပည့္ခင္ လက္ထပ္ေပးၾကတဲ့ ႏိုင္ငံတခုပါဘဲ။  မိန္းကေလးအမ်ားစုက ၁၅ ႏွစ္မျပည့္ခင္ လက္ထပ္ၾကရပါတယ္။ သူတို႕က မိန္းကေလးကို လက္မထပ္ဘဲ ကိုယ္၀န္ေဆာင္တာမ်ိဴး မိဘေတြ မ်က္ႏွာပ်က္စရာ မျဖစ္ရေအာင္ ၾကိဳတင္ ကာကြယ္မွဳ ျပဳၾကတာလို႕  အေၾကာင္းျပပါတယ္။  ဒါေပမဲ့ တကယ္ျဖစ္လာတဲ့ အက်ိဴးဆက္က ဆိုး၀ါးလွပါတယ္။ လက္ထပ္ ျပီးတဲ့ေနာက္ မိန္းကေလးေတြ ပညာဆက္ မသင္ရေတာ့ပါဘူး။  ကေလးေတြ အဆမတန္ မ်ားတဲ့ ျပသနာ၊ ကေလးေတြ အာဟာရမျပည့္တဲ့ ျပသနာေတြ အမ်ားအျပားအျပင၊္ အဆိုးဆံုးက လက္ရိွ ဆင္းရဲလွတဲ့ လူဦးေရ သန္း၄၀ဟာ ေနာင္ ႏွစ္၂၀မွာ ႏွစ္ဆတိုး သြားလိမ့္မယ္လို႕ဆိုပါတယ္။  ကေလး မဂၤလာေဆာင္ ေတြမွာ အဓိက အဆံုးအျဖတ္နဲ႕  ဦးစီးဦးေဆာင္  ျပဳလုပ္သူက ဖခင္ေတြဘဲ  ျဖစ္ပါတယ္။

ဟာဘီ ဆိုတဲ့ ႏိုင္ဂ်ာသူ ကေလးမေလးက သူ႕အေတြ႕အၾကံဳကို ေျပာျပပါတယ္။  သူမ ၁၃ႏွစ္သမီးမွာလက္ထပ္ အတင္းအၾကပ္ လက္ထပ္ေပးတာကိုခံရျပီး  ထြက္ေျပးေပမဲ့ မလြတ္ေျမာက္ခဲ့ပါဘူးတဲ့။ သူမ ကိုယ္၀န္ ေဆာင္ျပီး မီးဖြားရတဲ့အခါ ျပသနာၾကံဳရပါတယ္။ တင္ပဆံုရိုးကြင္းက ေကာင္းေကာင္း မဖြံ႕ျဖိဳးေသး တဲ့အတြက္ ေလးရက္ တိုင္တိုင္ ဗိုက္နာေပမဲ့ မီးမဖြားႏိုင္ျဖစ္ရပါတယ္။  ေနာက္ဆံုး နီးရာေဆးခန္းသြားျပီး ေဆး၀ါး အကူအညီနဲ႕   မီးဖြားျပီးတဲ့ေနာက္ပိုင္းမွာေတာင္ ခႏၵာကိုယ္ ေအာက္ပိုင္းမွာ တစ္သ်ွဴးေတြ အၾကီးအက်ယ္ ပ်က္စီး ထိခိုက္မွဳေတြ ျဖစ္ျပီး ေျခေထာက္ တဖက္လည္း ဆာသြားပါတယ္။  သူမရဲ့ ပ်က္စီးခ်ိဴ႕ယြင္းသြားတဲ့ ကိုယ္အဂၤါ မ်ားကို ျပဳျပင္ဖို႕  အတြက္ ခြဲစိတ္မွဳေတြလည္း အမ်ားၾကီး ခံခဲ့ ရပါေသးတယ္။  ဟာဘီလို မိန္းကေလးေတြ အမ်ားအျပားကို ေဆးရံုေဆးခန္းေတြမွာ ေတြ႕ ျမင္ေနရပါတယ္။

အဲဒီလို ၾကမ္းတမ္းဆိုး၀ါးလွတဲ့  အျဖစ္အပ်က္မ်ားနဲ႕  ယွဥ္တြဲျပီး   တဖက္ကလည္း မိန္းကေလးငယ္ေတြကို ပညာ ဆက္သင္ေပးျပီး ကိုယ္ေရာစိတ္ပါ ၾကံ႕ခိုင္ လာေအာင္၊ ကိုယ့္ရည္မွန္းခ်က္ဆီကို အေရာက္သြားခ်င္တဲ့ မိန္းမငယ္ေလးေတြ ေပၚထြန္းလာေအာင္ ကူညီလုပ္ေဆာင္ေပးေနတဲ့ အိႏၵိယႏိုင္ငံ၊ အာဖရိကတိုက္ နဲ႕   ေတာင္အေမရိကတိုက္တို႕ က ပရဟိတ လုပ္ငန္းမ်ားကို တေစ့တေစာင္းရိုက္ကူးျပထားပါတယ္။ အာဖရိက ရက္ပ္ အဆိုေတာ္ ေတြကလည္း ဂီတနဲ႕  ျပည္သူကို ၀ိုင္း၀န္းစည္းရံုးေပးေနၾကပါတယ္။  အခုဆိုရင္ အသိအျမင္ ပြင့္ျပီး  ပူးေပါင္း လာတဲ့ ႏိုင္ဂ်ာ အမ်ိဴးသား ေက်းလက္ ေခါင္းေဆာင္လူၾကီး တခ်ိဴ႕လဲ ရိွလာ ေနပါျပီ။   ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ စြဲျမဲခဲ့ၾကတဲ့  အျပဳအမူေတြ ေျပာင္းလဲ လာေအာင္ ဖိအားေပးရံုသက္သက္နဲ႕  မေအာင္ျမင္ႏိုင္ဘဲ ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္မွသာ ေရရွည္တည္တံ့တဲ့ လူမွဳအေျပာင္းအလဲ ရလာမွာပါ။

Child Bride issue  က က်မတို႕ဆီမွာ သိပ္မရိွေပမဲ့ အေတာ္အသင့္ေတာ့ ရိွခဲ့ပံုရသည္။  စာဆိုရွင္ န၀ေဒးၾကီးရဲ့ အသည္းစြဲ  ရွင္ေႏွာင္းကေလးဆို ေတာ္ေတာ္ ငယ္ေသးတာပဲေနာ္။  လိွဳင္ထိပ္ေခါင္တင္ကေတာ့ ( ငယ္သြားေတြ ေၾကြမလဲခင္က၊ ေမအျမဲ ခ်စ္ဖို႕ၾကံရြယ္) လို႕  ကေနာင္ကို ညဳခဲ့ေသးသေပါ့။ မင္းတံုးမင္းၾကီးရဲ့ ေျမာက္သားၾကင္ယာေတြထဲမွာလဲ ၁၂ ႏွစ္အရြယ္ မင္းသမီးေလးေတြ ပါတယ္လို႕  ဖတ္ခဲ့ဖူးပါတယ္။  ဒါက ထီးမွဳနန္းရာ ကိစၥေတြပါ။  အသက္အပိုင္းအျခား နဲ႕ အေခၚအေ၀ၚေတြကို ရွာၾကည့္လိုက္ေတာ့ လကၤာ တခုထဲမွာ  “ေဂါရီ” ကားရွစ္၊ ဆယ္ႏွစ္ “ကညာ”၊ ဆယ့္ႏွစ္ႏွစ္မွာမူ၊ “ကုမာ” ေခၚထုံး ၊“ဆယ့္သုံးႏွစ္” မယ္ . . .“ေသြးစုန္း” ရြယ္ႏွင့္၊ တစ္သြယ္ပိုင္းျခား . . . .ဆယ့္ငါး “မ်က္မည္း”၊  ၾကည္ၾကည္ရႊန္းရႊန္း . . .ႏွစ္ဆယ္တန္းက၊ “မ်က္၀န္း”မည္သာ၊   ဤမွ်သာလွ်င္ . . . ေတာ္၀င္ရြယ္ေလာင္း . . ”  လို႕ေတြ႕ ရပါတယ္။  

ေရွးေရွးက  အရပ္သူအရပ္သား လူသာမာန္ ေတြထဲမွာေတာ့ အေထာက္အထားအခိုင္အမာ မျပႏိုင္ေပမဲ့ ( သမီးကညာ အခါမလင့္ေစနဲ႕  ) ဆိုတဲ့ စကားကို လက္ကိုင္ျပဳျပီး   ပံုမွန္အားျဖင့္  ၁၆ႏွစ္နဲ႕  ၂၀ ၾကားမွာ လက္ထပ္ ေပးၾကတယ္လို႕   ေယဘုယ် ဆိုခ်င္ပါတယ္။  ”ေဒြးခ်ိဴး၊ ေလးတိုး”  ဆိုတဲ့အတိုင္း မိန္းကေလး အသက္က a  ဆိုရင္ ေယာက်္ားေလးက  2a+4   ျဖစ္သင့္တယ္ေပါ့။ ေယာက်္ားေလး အသက္က a  ဆိုရင္ ေယာက်္ားေလးက a/2 +4   ျဖစ္သင့္တယ္ေပါ့။  ဆိုၾကပါစို႕ -  ၁၆ ႏွစ္သမီးကို ၂၄ ႏွစ္ေယာက်္ားနဲ႕  ၊  ၁၉ ႏွစ္သမီးကို အသက္ ၃၀ ေယာက်္ားနဲ႕   လိုက္ဖက္ တယ္လို႕  ေျပာခ်င္တဲ့သေဘာေပါ့။ ျပီးေတာ့ “ေယာက်္ားပဥၹင္း၊ မိန္းမ ပုခက္တြင္း” ဆိုတဲ့ စကားေလးအရ လင္နဲ႕မယား  အသက္ ၂၀ ေလာက္ ကြာသင့္တယ္ လို႕ ဆိုခ်င္ပံု ရပါတယ္။   ခ်ြင္းခ်က္မ်ား ရိွေကာင္း ရိွမယ္ျဖစ္ေပမဲ့  တကယ္ေတာ့ generation gap  ရိွတဲ့အတြက္ အဲဒီေလာက္ အသက္ကြာတာဟာ  ေကာင္းတယ္လို႕  တထစ္ခ် ေျပာဖို႕ ခက္ပါလိမ့္မယ္။

အသက္မျပည့္ေသးတဲ့ မိန္းကေလးကို ထိမ္းျမားတာဟာ ဥပေဒအရေရာ လူမွဳေရးအရေရာ မေလ်ာ္ကန္တဲ့ ကိစၥပါ။  လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၄-၅ ႏွစ္ေလာက္ကအခ်ိန္အတြင္းမွာ ေတာ့ ျမန္မာျပည္အေနာက္ဖ်ားက သူမ တို႕ဆီမွာ မိန္းကေလး အသက္၁၆ႏွစ္မတိုင္ခင္ လက္ထပ္ေပးၾကတာ မ်ားပါတယ္။  အခုေနာက္ပိုင္း ႏွစ္ေတြက်မွ အာဏာပိုင္ေတြက လက္ထပ္ခြင့္ကို ၁၈ ႏွစ္နဲ႕  ကန္႕သတ္လိုက္လို႕     ဒီကိစၥေတြ နည္းသြားခဲ့တာပါ။

တကယ္ေတာ့ Child Bride issue ဟာ ကေလးဘ၀ရဲ့ ေပ်ာ္စရာအခ်ိန္ေတြ၊  အေျခခံ လူ႕အခြင့္အေရးေရာ ကေလးအခြင့္အေရးေရာျဖစ္တဲ့ ပညာသင္ယူခြင့္ကို   ခိုးယူဖ်က္ဆီး ပစ္ေနတဲ့ မေကာင္းဆိုး၀ါး အရာတခု ဘဲျဖစ္ပါတယ္။  အသိ ပညာေပးေရး၊ ကာကြယ္တားဆီးေရး၊  ဆင္းရဲ မြဲေတမွဳ တိုက္ဖ်က္ေရး၊ တရားဥပေဒ ကန္႕သတ္ျပဌာန္ေရး အပါအ၀င္ ဘက္ေပါင္းစံုက ၾကိဳးပမ္းမွ သာယာလွပတဲ့ အနာဂတ္ပန္းကေလးေတြ  ငြားငြားစြင့္စြင့္  ပြင့္လန္း လာမွာပါ။  ဒီပန္းကေလးေတြက အနာဂတ္မ်ိဴးဆက္ေတြကို ေမြးထုတ္ေပးမဲ့ ဥယ်ာဥ္မွဳးေမေမေတြ ျဖစ္လာမွာေလ။  ပုခက္လႊဲေသာလက္ကေလးေတြကျဖင့္ ခ်ိနဲ႕  ညိွဴးေလ်ာ္မေနေစသင့္ဘူး မဟုတ္လား။

ဘူးသီးႏုႏု ခူးခ်င္သူမ်ား ဆင္ျခင္ၾကေစေၾကာင္း ဆုေတာင္းလိုက္မိပါရဲ့။

မိုးစက္ပြင့္

(( Documentary  ေလးကို   ဒီမွာ ၾကည့္လို႕ရပါတယ္။ ကိုယ္ပိုင္အျဖစ္  DVD  ၀ယ္ခ်င္ရင္ေတာ့ 19.99 USD တဲ့။ တို႕လဲ ၀ယ္ခ်င္မိသား။))

(ေနာက္ဆက္တြဲ)

Age of Consent  ကို  WUNRN မွာ ဒီလို ေတြ႕ရပါတယ္။

-  Argentina - 15

- Bahamas- 16

- Canada -14

- Colombia - male 14, female -16  (  ဘာေၾကာင့္လဲ စိတ္၀င္စားစရာပဲ)

- India - 18  ( Alas!)

- Indonesia - male 19, female -16 ( ကိုလံဘီယာကဲ့သို႕ စိတ္၀င္စားစြာ ေလ့လာလိုပါေၾကာင္း)

- Hungary - 14

- Peru - male- 14, female-12 ကိုလံဘီယာကဲ့သို႕)

- Turnisia- 20 ( wow!)

-  UK - 16

- US - fedral age - 16

စိတ္၀င္စားလို႕   Wikipedia မွာထပ္ ရွာၾကည့္မိေတာ့ နည္းနည္းကြဲလြဲေနပါတယ္။

-  ျမန္မာရဲ့  Age of consent က  ၁၄ ႏွစ္တဲ့ (  1860 Indian penal Code  )  - လက္ရိွက က်မ သိသေလာက္ ၁၆ ႏွစ္ပါ။ Law က်ြမ္းက်င္သူမ်ား ေသခ်ာရင္ သြားျပီး edit  လုပ္ေစခ်င္ပါတယ္။

- အိႏၵိယက  ၁၆ ႏွစ္ တဲ့  ( အေပၚမွာက ၁၈ ႏွစ္ပါ။)

၀ီကီၾကီး အပ္ပ္ဒိတ္ မျဖစ္ဘူးထင္တယ္။  သိရင္ ေျပာၾကပါဦး။