ခံစားသိျမင္မွဴျဖင့္ အလုပ္လုပ္ၾကျခင္း (အီးက်ဴ)

(အီးက်ဴ လို႕ေခၚတဲ့ emotional quotient ကို လြန္ခဲ့တဲ့ ဆယ္ႏွစ္ေလာက္ကစျပီး မိတ္ဆက္မွတ္သားခဲ့ရပါတယ္။ ဆင္မီနာ ႏွစ္ခုေလာက္မွာၾကားသိနားေထာင္ျပီးတဲ့ေနာက္ စိတ္၀င္စားလာတာနဲ႕ Daniel Goleman ရဲ့စာအုပ္ေလးကို အပိုင္၀ယ္ျဖစ္တယ္။ ဘာသာျပန္ခ်င္စိတ္လည္းရိွခဲ့တယ္။ အေၾကာင္းေၾကာင္းေၾကာင့္ မလုပ္ျဖစ္ခဲ့ဘူး။ အခုေတာ့ က်ြန္မလုပ္ငန္းခြင္မွာေရာ ျပင္ပမွာေရာ အီးက်ဴဆိုတဲ့စကားက သံုးေနက်ျဖစ္ေနျပီမို႕ ဆီသည္မလက္သုတ္ေတာင္ျဖစ္ေနျပီ။ ဘာသာမျပန္ခ်င္ေတာ့ပါဘူး။ အက်ဥ္းခ်ံဴးေလးေတာ့ လိုတဲ့အခါ ျပန္ျပန္ျပီး refer လုပ္လို႕လြယ္ေအာင္တင္ထားလိုက္တယ္။ )

ကိုေက်ာ္နဲ႕ ကိုေမာ္ က ေက်ာင္းေနဖက္ေတြျဖစ္တယ္။ ေက်ာင္းစာမွာ ကိုေက်ာ္က အျမဲအမွတ္ေကာင္းေကာင္းနဲ႕ေအာင္တယ္။ ဘြဲ႕ရေတာ့လည္း မာစတာတန္းကို ထူးထူးခၽြန္ခၽြန္ေအာင္ခဲ့တယ္။ ကိုေမာ္ကေတာ့ အတန္းထဲမွာ ပညာရည္အဆင့္အရ သူလိုငါလို ေပမယ့္ အတန္းသားေတြရဲ႕ခ်စ္ခင္ေလးစားမွဴနဲ႕ ဆရာ၊ဆရာမ ေတြရဲ႕ယံုၾကည္ျခင္းခံရသူ။ အဲဒီႏွစ္ေယာက္က ဘြဲ႕ရခ်ိန္မွာ ကုမၼဏီအသီးသီးမွာ အငယ္တန္း အရာရိွ အလုပ္ရၾကပါတယ္။ ကိုေက်ာ္ကက အလုပ္ၾကိဳးစားျပီး ထံုးစံအတိုင္း စာရြက္ေတြနဲ႕ အလုပ္မ်ားေနေလ႕ရိွတယ္။ တစ္ျခားလူေတြကို ခပ္ဖယ္ဖယ္ေနျပီး အခန္းထဲမွာ မိမိဘာသာ အခ်ိန္ကုန္ေလ့ရိွပါတယ္။ အစည္းအေ၀းေတြမွာ အျငင္းသန္ျပီး ကိုယ့္အယူအဆကို တရားေသစြဲကိုင္တတ္သူလို႕ နာမည္ထြက္ပါတယ္။ ကိုေမာ္ကေတာ့ လုပ္စရာရိွတာကို တည္တည္ျငိမ္ျငိမ္နဲ႕ ျပီးစီးေအာင္ေဆာင္ရြက္ျပီး လိုအပ္ရင္ တစ္ဖက္သားဆီက အၾကံဥာဏ္ေတာင္းယူဖို႕နဲ႕ ကိုယ့္လုပ္လက္စကေလးခဏျဖတ္ျပီး အကူအညီတစ္ခုခု ေပးလိုက္ဖို႕ ၀န္မေလးတတ္သူတစ္ေယာက္ပါ။ လုပ္ေဖၚကိုင္ဖက္အားလံုးက ကိုေမာ္ကို ေလးစားခ်စ္ခင္သလို အတူတြဲလုပ္ရတာလည္း ေပ်ာ္ၾကပါတယ္။ ႏွစ္ႏွစ္အၾကာမွာေတာ့ ကိုေက်ာ္ဟာလက္ရိွအလုပ္က ရပ္စဲခံရျပီး ကိုေမာ္ကေတာ့ သူ႕ရဲ႕ ကုမၼဏီမွာ တစ္ဆင့္ျမင့္ရာထူးကို ထမ္းေဆာင္ေနရပါျပီ။

အဲဒီျဖစ္ရပ္မွန္ဇာတ္လမ္းကေလးမ်ိဳးကို သင့္ပါတ္၀န္းက်င္၊ ဒါမွမဟုတ္ သင္ကိုယ္တိုင္ ၾကံဳဖူးပါသလား။ ေက်ာင္းစာထူးခၽြန္သူ ဒါမွမဟုတ္ ဥာဏ္ၾကီးရွင္တိုင္းဟာ လုပ္ငန္းခြင္မွာ သူမ်ားထက္ ေအာင္ျမင္သူေတြျဖစ္ၾကသလား။

ဒီေန႕ေခတ္မွာ ခံစားသိျမင္မွဴဟာ လုပ္ငန္းခြင္ထဲမွာ ပိုလို႕ပိုလို႕ အေရးပါလာပါတယ္။ အိုင္က်ဴ လို႕ အမ်ားသိၾကတဲ့ (IQ- Intelligent Quotient ) ဥာဏ္ရည္ျပကိန္းဟာ လုပ္ငန္းခြင္ ေအာင္ျမင္မွဴနဲ႕ ဆက္စပ္မွဳအနည္းငယ္သာရိွျပီး အီးက်ဴ (EQ- Emotional Quotient ) ေခၚ ခံစားသိျမင္မွဴစြမ္းရည္ျပကိန္း ဟာ ငါးဆပိုမို အက်ိဴးသက္ေရာက္မွဴရိွတယ္လို႕ သုေတသနျပဳခ်က္မ်ားအရ သိရိွရပါတယ္။ ေလ့လာခ်က္မ်ားအရ
အီးက်ဴ ဟာ လုပ္ငန္းထူးခၽြန္ေအာင္ျမင္သူမ်ားရဲ့ မရိွမျဖစ္ အေျခခံအုတ္ျမစ္မ်ားျဖစ္တယ္လို႕ ဆိုၾကပါတယ္။ စာေရးသူ က အီးက်ဴကို ငါးပိုင္းခြဲျပပါတယ္။
(၁) ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ခြဲျခားသိျမင္ျခင္း (self-awareness)
(၂) ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ စည္းကမ္းတက်ရိွေစျခင္း (self-regulation)
(၃) လံွဴ႕ေဆာ္ႏိုင္စြမ္းရိွျခင္း ( Motivation)
(၄) နားလည္စာနာတတ္ျခင္း ( Empathy )
(၅) လူမွဴဆက္ဆံေရး ေကာင္းမြန္ျခင္း (Social skills ) တို႕ျဖစ္ၾကပါတယ္။

သူ႕ရဲ့ဆန္႕က်င္ဖက္ မေအာင္ျမင္သူမ်ား ( Losers )မွာ ေတြ႕ေလ့ရိွတဲ့ အဓိက လကၡဏာႏွစ္ရပ္ကေတာ့ -
(၁) သေဘာထားတင္းမာျခင္း-(rigidity) နဲ႕
(၂) ဆက္ဆံေရးညံ႕ဖ်င္းျခင္း (poor relationship) တို႕ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ ႏွစ္ခ်က္ရဲ့ ဆင့္ပြားလကၡဏာေတြကေတာ့-

• ျပိဳင္လိုစိတ္ၾကီးမားျပီး ကိုယ္ကပဲ အျမဲသာခ်င္တာ
• မျဖစ္ႏိုင္တာကို မႏိုင္၀န္ထမ္းခ်င္တာ
• ကိုယ္တိုင္လည္း ကိုယ္ေရာစိတ္ပါ ခ်ံဴးခ်ံဴးက်ေအာင္လုပ္၊ သူမ်ားကိုလည္းအလားတူျဖစ္ေစတာ
• အခြင့္အာဏာမက္ေမာတာ
• ထင္ေပၚခ်င္လြန္းလို႕ သူမ်ားကိုေ၀ဖန္တိုက္ခိုက္တာ
• လူျမင္ေကာင္းဖို႕ကို ဦးစားသိပ္ေပးတာ
• အမွားကို၀န္မခံခ်င္တာ တို႕ျဖစ္ပါတယ္။

အီးက်ဴဟာ လူေပၚလူေဇာ္လုပ္နည္းမဟုတ္ပါ။ သူမ်ား ဘာေျပာေျပာ မဆန္႕က်င္ဘဲ ေျပာသမွ် တျပံဳး ျပံဳးလက္ခံျပီး ပီယေဆးေဖၚဖို႕လည္းမဟုတ္ပါ။ လက္ေတြ႕နဲ႕ သေဘာတရားေပါင္းစပ္ထားပါတယ္။ စာေရးသူက ေရႊဥပေဒသ (၂၅)ရပ္ကိုေအာက္ပါအတိုင္း တင္ျပထားပါတယ္။

(၁) ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္သိျခင္း။ (emotional awareness)
တစ္ေန႕လွ်င္ နာရီ၀က္ခန္႕ ဘာအလုပ္မွမလုပ္ဘဲ စိတ္ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ပါ။ ဆိုလိုသည္မွာ အလဟသာ ကုန္မည့္အခ်ိန္မ်ား (ဥပမာ TV ၾကည့္ျခင္း) ကိုေလွ်ာ့ခ်ျပီး ေလးနက္ေသာ ကိစöမ်ားေတြးေပးပါ။ လက္ရိွအလုပ္ကဘယ္လိုေနသလဲ၊ ကိုယ္ဘာျဖစ္ခ်င္သလဲ၊ ဘာေတြခံစားရသလဲစသျဖင့္။ ေအာင္ျမင္ေသာ လုပ္ငန္းရွင္မ်ားတြင္ လုပ္ငန္းအေပၚထားေသာ တြယ္တာစိတ္ (passion) ကအဓိကက်သည္ကို ေတြ႕ရသည္။

(၂) ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္တိက်စြာ သံုးသပ္ျခင္း။ ( accurate self-assessment )
ကိုယ့္ကိုယ္ကို ေ၀ဖန္သံုးသပ္ပါ။ အထက္က နံပါတ္(၁) ႏွင့္ တူသေယာင္ရိွသည္။ သို႕ေသာ္ ကိုယ့္ အားနည္းခ်က္၊ အားသာခ်က္မ်ားကို ဘက္မလိုက္ဘဲ သံုးသပ္ရန္ျဖစ္သည္။ အေတြ႕အၾကံဳမ်ားကို သံုးသပ္ကာ သင္ခန္းစာယူျခင္း ႏွင့္ အသစ္ျဖစ္ေသာ အၾကံေကာင္း၊ ဥာဏ္ေကာင္း မ်ားကို လက္ခံၾကိဳဆိုျခင္းတို႕ ပါ၀င္သည္။ တစ္ခါတစ္ရံ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ရယ္ေမာပစ္ရန္ (ဥပမာ- ငါေတာ္ေတာ္တံုးခဲ့တာဘဲ စသျဖင့္) လိုအပ္သည္။

(၃) ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ယံုၾကည္ျခင္း။ (self-confidence)
ယံုၾကည္ခ်က္ခိုင္မာစြာ ေျပာဆိုလုပ္ကိုင္ျခင္းက ေအာင္ျမင္မွဴအတြက္ အခရာက်ေပသည္။ လူၾကိဳက္မမ်ားေသာ အယူအဆတစ္ခုကိုေျပာရဲျခင္း၊ မွန္တဲ့ဘက္ကို လိုက္ရဲျခင္း၊ မတြန္႕မဆုတ္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်ရဲျခင္း တို႕ပါ၀င္သည္။ သတိထားရန္မွာ ယံုၾကည္မွဴလြန္ကဲျပီး ဆက္ဆံေရးညံ႕ဖ်င္းကာ ေမာ္ၾကြားသည္႕ပံုစံ မျဖစ္ေစရန္ပင္ျဖစ္သည္။

(၄) ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ထိမ္းခ်ဴပ္ႏိုင္္ျခင္း။ (self-control)
အၾကပ္အတည္းႏွင့္ ဖိအားမ်ားၾကားမွပင္ စိတ္ကိုတည္တည္ျငိမ္ျငိမ္ ထိ္မ္းခ်ဴပ္ႏိုင္ေရး၊ အာရံုစူးစိုက္ေနေရး ျဖစ္သည္။ အလုပ္ဖိအားသည္ တစ္စံုတစ္ခုေသာ အတိုင္းအတာအထိ အက်ိဳးရိွပါသည္။ အေလးမမွ ၾကြက္သားတက္သလို လုပ္ႏိုင္စြမ္းအားမ်ား တိုးတက္ေစပါသည္။ သို႕ေသာ္ ေသြးဆူတုန္႕ျပန္တတ္ျခင္းက အက်ိဴးထက္ အျပစ္ကိုသာျဖစ္ေစပါသည္။ မိုက္တိုင္ဆန္က လက္ေ၀ွ႕ပြဲမွာ ေသြးဆူျပီး ဟိုလီဖီးနားရြက္ကို ကိုက္ခဲ့မိလို႕ ဟိုးေလးတေၾကာ္ ျပစ္တင္ခံရျပီး ေဒၚလာ ၃သန္းေလ်ာ္ရတာ သတိရေစလိုပါသည္။

(၅) ယံုၾကည္ထိုက္ျခင္း။ (trust-worthiness)
တည္ၾကည္ေျဖာင့္မတ္တယ္လို႕ အမ်ားကလက္ခံယံုၾကည္ရန္အတြက္ အမွန္ဖက္က ရပ္တည္ရဲရပါမည္။ ကိုယ့္အမွား ရိွခဲ့ရင္ ၀န္ခံရဲျပီး သူမ်ားမသမာတာကို ေထာက္ျပရဲရပါမည္။ ေပးထားတဲ့ကတိကို ထိမ္းသိမ္းတာ ႏွင့္ အလုပ္ခြင္ထဲမွာ ရည္မွန္းခ်က္ျပည္႕မီေရး အာမခံတာ တို႕လည္းပါ၀င္သည္။ အလုပ္လုပ္ရာမွာ ေသသပ္ျပီး သတိရိွတဲ့အတြက္ လုပ္ေဖၚကိုင္ဖက္ႏွင့္ အထက္လူၾကီးမွ ယံုၾကည္မွဳရိွရန္ ဂရုစိုက္ရပါမည္။

(၆) တာ၀န္ယူတတ္ျခင္း။ (responsibility)
သူ႕ေၾကာင့္ ငါ႕ေၾကာင့္ အျပစ္မဖို႕ဘဲ ကိုယ္နဲ႕ သြယ္၀ိုက္ျဖစ္ေစ တိုက္ရိုက္ျဖစ္ေစ ပါတ္သက္တာေတြကို အျပည္႕အ၀ တာ၀န္ယူတတ္ျခင္းျဖစ္သည္။ သူမ်ားအျပစ္ကို အရင္မရွာဘဲ ငါဘာလိုအပ္သြားပါလိမ့္လို႕ ဦးစြာစဥ္းစားဆင္ျခင္တတ္ရပါမည္။

(၇) ေျပာင္းလြယ္ျပင္လြယ္ရိွျခင္း။ (adaptability)
ေျပာင္းလဲတတ္ေသာ အေျခအေနမ်ားတြင္ လိုအပ္သလို ဦးစားေပးအဆင့္ေျပာင္းကာ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ရမည္။ ေျပာင္းလြယ္ျပင္လြယ္ရိွမွ အေရးေပၚအေျခအေနတြင္ အေကာင္းဆံုး နည္းA်ဴဟာ ခ်မွတ္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္လိမ့္မည္။

(၈) ဖန္တီးႏိုင္စြမ္းအားရိိွျခင္း။ (Innovation)
ဘက္ေပါင္းစံုမွ အၾကံသစ္ဥာဏ္သစ္မ်ားကို ရယူျပီး ထုတ္ႏုတ္သံုးသပ္ျခင္းျဖင့္ ေနာက္ဆံုးတြင္ တိက်ခိုင္မာေသာ အေျဖတစ္ခုထြက္လာေစႏိုင္သည္။ မိမိကိုယ္တိုင္ အၾကံသစ္ဥာဏ္သစ္မ်ား ေပးတတ္ျပီး မထင္မွတ္တဲ့ရွဴေဒါင့္က စဥ္းစားျပတာတို႕ ပါ၀င္သည္။

(၉) ပန္းတိုင္အတြက္တြန္းအားေမြးျခင္း။ (Achievement drive)
ကိုယ့္လုပ္ငန္းေအာင္ျမင္ဖို႕ အင္တို္က္အားတိုက္ ေဆာင္ရြက္တတ္ဖို႕၊ တစ္ခါတစ္ရံ ေမွ်ာ္လင့္ထားတဲ့ ရလာဒ္ထက္ပိုေကာင္းေအာင္ လုပ္ၾကည့္ဖို႕လိုသည္။ မိမိအလုပ္ကို တိုးတက္ေကာင္းမြန္ဖို႕ အျမဲၾကံဆေနျပီး လုပ္ငန္းနဲ႕ဆက္စပ္တဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားကို အျမဲရွာေဖြေနပါ။ တစ္ခါတစ္ရံ ခက္ခက္ခဲခဲနဲ႕ စြန္႕စားလုပ္ကိုင္ရတာမ်ိဳူးလည္းရိွႏိုင္ပါတယ္။

(၁၀) စိတ္ေရာကိုယ္ပါရိွျခင္း။ (Commitment)
ကိုယ့္လုပ္ငန္းရည္မွန္းခ်က္ ေအာင္ျမင္ဖို႕ လိုအပ္သလို အနစ္နာခံရန္ အသင့္ရိွရပါမယ္။
လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္ရာမွာ ခ်မွတ္ထားတဲ့ စံမ်ားႏွင့္ မတိမ္းေခ်ာ္ဖို႕ အျမဲသတိျပဳေနျပီး နည္းလမ္းသစ္မ်ားကိုလည္း တက္ၾကြစြာ ရွာေဖြတတ္ဖို႕ လိုပါမယ္။

(၁၁) ထိုးထြင္းဥာဏ္ျဖင့္ ဦးေဆာင္လုပ္ကိုင္တတ္ျခင္း။ (Initiative)
သမားရိုးက်မဟုတ္ေသာနည္းသစ္မ်ားကို နည္းလမ္းတစ္က် ေဆာင္ရြက္ရာတြင္ အေျခအေနႏွင့္ အခ်ိန္အခါကို မွန္ကန္စြာဆံုးျဖတ္တတ္ေသာ ဥာဏ္ပညာ လိုအပ္ပါသည္။ အခြင့္အေရးကို အမိအရဆုပ္ကိုင္ကာ ေမွွ်ာ္လင့္ထားတဲ့ အတိုင္းအတာထက္ ေက်ာ္လြန္ေအာင္ျမင္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္စြမ္းရိွသူတို႕တြင္ ေတြ႕ရတတ္ေသာ အရည္အခ်င္းတစ္မ်ိဴးျဖစ္သည္။

(၁၂) အေကာင္းျမင္စိတ္ထားရိွျခင္း။ (Optimism)
ရံွဴးမွာေၾကာက္ေသာစိတ္ထက္ ေအာင္ျမင္ဖို႕ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္ ပိုမ်ားျခင္းဟု ဆိုႏိုင္ပါသည္။ အခက္အခဲ မည္မွ်ပင္ရိွရိွ ရည္မွန္းခ်ုက္ဆီသို႕ မဆုတ္မနစ္ သြားတတ္ျခင္း၊ တစ္ခုခုကို ေ၀ဖန္ရာတြင္ ပုဂ¾ိဳလ္ေရးအျပစ္အနာအဆာမ်ားကိုအာရံုမစိုက္ဘဲ လုပ္ရပ္ေပၚတြင္သာ သံုးသပ္တတ္ျခင္း တို႕ပါ၀င္သည္။

(၁၃) တစ္ဖက္သားကို နားလည္ေပးျခင္း။ (Understanding others)
သူတစ္ပါး၏ လက္ရိွအေျခအေနကို နားလည္စာနာေပးကာ လိုအပ္သလို ကူညီေပးျခင္းျဖစ္သည္။ အားနည္းသူမ်ား ( ဥပမာ- လူနည္းစု၊ အမ်ိဴးသမီး၊ ကေလး….) တို႕အေပၚ နားလည္စာနာစြာ ဆက္ဆံရန္လိုသည္။ သို႕ေသာ္ နားလည္မွဴကို အခြင့္အေရးယူတတ္သူမ်ားရိွေပရာ အထူးသတိထားရန္လိုသည္။

၁၄) တစ္ဖက္သားကို တိုးတက္ေစျခင္း။ (Developing others)
သူတစ္ပါး၏ေကာင္းကြက္ေတာ္ကြက္မ်ားကို ခ်ီးက်ဴးပါ။ အသံုး၀င္မည္႕အၾကံဥာဏ္မ်ားကိုေပးပါ။ အနီးကပ္သင္ျပေပးရန္လိုအပ္ပါက အခ်ိန္ေပးကာ ပ်ိဴးေထာင္ေပးျခင္း၊ အစမ္းတာ၀န္ေပးျခင္း၊ စသည္တို႕ျပဳလုပ္ေပးႏိုင္သည္။

၁၅) ၀န္ေဆာင္မွဴကို ဂရုစိုက္ျခင္း။ (Service orientation)
သူတစ္ပါးကို လိုလိုလားလား ကူညီတတ္ျခင္းျဖစ္သည္။ ေစ်းကြက္တြင္မူ စားသံုးသူမ်ား၏ လိုအပ္ခ်က္ႏွင့္ ေရာင္းကုန္၏၀န္ေဆာင္မွူ ကိုက္ညီျခင္းရိွမရိွ အစဥ္ေလ့လာရန္၊ ပိုေကာင္းေသာ ေရာင္းကုန္ႏွင့္ ၀န္ေဆာင္မွဴကို ေပးအပ္ရန္ ၾကိဳးပမ္းျခင္းတို႕ပါ၀င္သည္။

၁၆) မတူကြဲျပားမွဴကို လက္ခံျခင္း။ (Accepting Diversity)
လုပ္ငန္းအတြင္းရိွ မတူညီမွဴ၊ ကြဲျပားမွဴမ်ားကို အားသာခ်က္တစ္ရပ္အျဖစ္ လက္ခံကာ တေလးတစားဆက္ဆံတတ္ရပါမည္။ တူရာခ်င္း အုပ္စုဖြဲ႕ကာ ဘက္လိုက္မွဴၽႏွင့္ ရန္လိုမွဴမ်ားကို ဆန္႕က်င္ရပါမည္။

၁၇) ဆက္ႏြယ္ေနေသာဆက္ဆံေရးမ်ားကို သတိရိွျခင္း။ (Relations awareness)
အဖြဲ႕တြင္းႏွင့္ ျပင္ပရိွပုဂိ¾ဳလ္မ်ား၏ ပါတ္သက္ဆက္ႏြယ္မွဳမ်ားကို ေလ့လာသိရိွရန္ၾကိဳးပမ္းျပီး လူမွဴအ၀န္းအ၀ိုင္းတစ္ခု ထူေထာင္ရန္ ၾကိဳးပမ္းသင့္သည္။ ယင္းအ၀န္းအ၀ိုင္း၏ ျဖစ္ေပၚေျပာင္းလဲမွဴမ်ား၊ စားသံုးသူမ်ား၏ပါတ္၀န္းက်င္မွ ေျပာင္းလဲမွဴမ်ား၊ ႏွင့္ ျဖစ္ေပၚႏိုင္ေသာ ဂယက္မ်ားကို တြက္ဆႏိုင္ရန္လိုသည္။

၁၈) မိမိၾသဇာသက္ေရာက္မွဴနယ္ပယ္တည္ေဆာက္ႏိုင္ျခင္း။ (Building Influence)
မိမိလုပ္ငန္းအစီအစဥ္ကို တစ္ဖက္သားနားလည္လက္ခံလာ ေအာင္ ဆြဲေဆာင္စည္းရံုးႏိုင္ျခင္း ျဖစ္သည္။ မိမိေျပာလိုေသာ အဓိကအခ်က္ကို နားေထာင္သူအာရံုစိုက္ေအာင္ စီမံတတ္ျခင္းသည္လည္း ထင္ရွားေသာအရည္အခ်င္းတစ္ရပ္ျဖစ္သည္။

၁၉) ဆက္ဆံေရးနယ္ပယ္တည္ေဆာက္ႏိုင္ျခင္း။ (Communication)
အထက္ပါစြမ္းရည္မွာ သတင္းေပးပို႕ျခင္း၊ လက္ခံျခင္း ႏွင့္ အသံုးျပဳျခင္း တို႕တြင္ ထိေရာက္မွဴရိွျခင္း၊ တစ္ဖက္သား အရိပ္အကဲနားလည္ျခင္း၊ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္ၾကားမွ နားလည္မွဴကို အေလးထားျခင္း ႏွင့္ အခက္အခဲမ်ားကို ပြင့္လင္းစြာ ေျဖရွင္းျခင္း တို႕ပါ၀င္သည္။ သတင္းဆိုးမ်ားကိုပင္ တည္ျငိမ္စြာ ရယူလက္ခံႏိုင္ေသာ အရည္အခ်င္းလည္း အၾကံဳး၀င္ပါသည္။

၂၀) ပဋိပကၡမ်ားကို ေျဖရွင္းႏိုင္ျခင္း။ (Conflict management)
အထက္ပါသံခင္းတမာန္ခင္းအရည္အခ်င္းတြင္ ဆက္ဆံရခက္သူမ်ားႏွင့္ တင္းမာေသာအေျခအေနတစ္ရပ္ကိုပင္ ေျပလည္ေအာင္ညိွႏိွဴင္းေဆာင္ရြက္ႏိုင္ျခင္း၊ ျဖစ္ႏို္င္ေခ်ရိွေသာ တင္းမာမွဴမ်ားကို ေလွ်ာ့ခ်ျခင္း၊ အေျခအတင္ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေဆြးေႏြးမွဴကို အားေပးကူညီျခင္း၊ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္ ရလာဒ္ေကာင္းထြက္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ျခင္းတို႕ပါ၀င္သည္။

၂၁) ေခါင္းေဆာင္ႏိုင္မွဴ။ (Leadership)
မိမိ အဖြဲ႕အစည္း၏ရည္မွန္းခ်က္ကို မ်က္ေခ်မျပတ္ဘဲ တစ္ဖက္သားကို ရွင္းလင္းေျပာျပႏိုင္သူ၊ လုပ္ေဖၚကိုင္ဖက္မ်ားကို တက္ၾကြေစသူ၊ မိမိအျပဳအမူကို စံနမူနာျဖစ္ေစသူမ်ားျဖစ္သည္။ သူတို႕သည္ မည္သည့္ အဆင့္တြင္ရိွေစကာမူ လိုအပ္လ်ွင္ ေရွ႕သို႕ထြက္ကာ ဦးေဆာင္ႏိုင္ၾကသည္။

၂၂) စံနမူနာျပ ေျပာင္းလဲႏိုင္မွဴ။ (Change Catalyst)
မိမိ အဖြဲ႕အစည္း၏လက္ရိွအေနအထားမွ လိုအပ္ေနေသာ အေျပာင္းအလဲမ်ားကို သိရိွကာ ကိုယ္တိုင္ကိုယ္က် ေရွ႕ေဆာင္ေျပာင္းလဲသူမ်ားကိုဆိုလိုသည္။ ၄င္းတို႕သည္ အေျပာင္းအလဲမ်ားလိုအပ္ေနမွဴကို ထုတ္ေဖၚေျပာဆိုျခင္း၊ အတားအဆီးမ်ားကိုဖယ္ရွားျခင္း၊ အျခားသူမ်ားႏွင့္လက္တြဲေဆာင္ရြက္ျခင္း၊ စံနမူနာျပေျပာင္းလဲသူျဖစ္ေစျခင္း ဟူသည့္ အဂၤါရပ္မ်ားပိုင္ဆိုင္ၾကသည္။

၂၃) ဆက္ဆံေရးနယ္္ပယ္ထူေထာင္ျခင္း။ (Building Bonds)
မိမိ ႏွင့္ လုပ္ေဖၚကိုင္ဖက္မ်ားၾကားတြင္ တစ္ဦးကိုတစ္ဦး အျပန္အလွန္ ခင္မင္ရင္းႏွီးေသာ အ၀န္းအ၀ိုင္းတစ္ခု တည္ေဆာက္ႏိုင္ျခင္းက အေရးပါလွပါသည္။ ယင္းအ၀န္းအ၀ိုင္းကို လုပ္ငန္းခြင္ျပင္ပမွာပါ တိုးခ်ဲ့တည္ေဆာက္ျခင္းျဖင့္ မ်ားစြာ အက်ိဴးရိွေစႏို္င္သည္။

၂၄) ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ျခင္း။ (Cooperation)
လုပ္ငန္းခြင္အတြင္းတြင္ အခ်င္းခ်င္း ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္တတ္ေသာ အေလ့အထ ၾကီးထြားရွင္သန္ေစရမည္။ လုပ္ငန္းဆိုင္ရာ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား၊ အရင္းအျမစ္မ်ားကို မ်ွေ၀သံုးစြဲျခင္းျဖင့္ လုပ္ငန္းကို ေခ်ာေမြ႕စြာ လည္ပတ္ေစရမည္။

၂၅) အသင္းလိုက္စြမ္းရည္တည္ေဆာက္ျခင္း။ (Team Capabilities)
မိမိ အဖြဲ႕အစည္းသည္ အားကစားအသင္းေကာင္းတစ္ခု၏ အရည္အေသြးမ်ားျဖစ္ေသာ အျပန္အလွန္ေလးစားမွဴ၊ ကူညီမွဴ၊ ပူးေပါင္းမွဴမ်ားကို လုပ္ေဆာင္လာေအာင္ မိမိကိုယ္တိုင္ စံျပလုပ္ေဆာင္ပါ။ အဖြဲ႕၏ ေအာင္ျမင္မွဴမ်ားကို မွ်ေ၀ကာ ၀န္ထမ္းတိုင္းက ဂုဏ္ယူတတ္ေအာင္၊ အဖြဲ႕၏ ဂုဏ္သိကၡာကို ၀ိုင္း၀န္းထိမ္းသိမ္းတတ္ေအာင္ ကူညီေဆာင္ရြက္ရမည္။

လုပ္ငန္းခြင္ လိုအပ္ခ်က္ ဆိုင္ရာ ဥပေဒသေတြကေျပာင္းလဲေနပါတယ္။ ၀န္ထမ္းေတြဟာ သူတို႕ဘယ္ေလာက္ေတာ္သလဲ ဒါမွမဟုတ္ ဘယ္လိုအေတြ႕အၾကံဳေတြပိုင္ဆိုင္ထားသလဲ ဆိုတာထက္ ကိုယ္ကိုယ္တိုင္နဲ႕တစ္ပါးသူကို ဘယ္ေလာက္ေကာင္းေကာင္း ကိုင္တြယ္လုပ္ေဆာင္ႏိုင္သလဲ (အီးက်ဴ) ဆိုတဲ့ ေပတံနဲ႕ တိုင္းတာလာၾကျပီျဖစ္တယ္လို႕ စာေရးသူ Daniel Goleman က ေထာက္ျပထားပါတယ္။ ကိုေက်ာ္လို ဥာဏ္မေကာင္းခဲ့ရင္ေတာင္မွ ကိုေမာ္လို ပိုျပီး ေအာင္ျမင္မွဴရယူႏိုင္တဲ့လူတစ္ေယာက္ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ေအာင္ျမင္မွဴအတြက္ အိုင္က်ဴက ၂၀ရာႏွဴန္း အီးက်ဴက ၈၀ရာႏွဳန္းအေရးပါတယ္လို႕ ေျပာၾကတာၾကားဖူးပါတယ္ (ဥာဏ္ရည္ အမွတ္ ၂၀ပဲရိွရင္ရတယ္လို႕ ေျပာတာမဟုတ္ပါေၾကာင္း) ။ အားလံုးအတြက္ သတင္းေကာင္းကေတာ့ အီးက်ဴဟာ ဘယ္အသက္အရြယ္မွာမဆို ေလ့က်င့္ျခင္းျဖင့္ တိုးတက္ေကာင္းမြန္ေအာင္ လုပ္လို႕ရတယ္ဆိုတာပါပဲ။
မိုးစက္ပြင့္
Source: Working with Emotional Intelligence, Daniel Goleman, 1999