အီးေမးလ္ စာတိုက္ပံုးေလးထဲကို UMFCCI Seminar ဖိတ္စာေလးေတြ မၾကာခဏေရာက္လာတတ္ေပမဲ့ အခ်ိန္မအားလပ္တာေရာ၊ ကိုယ္နဲ႕ တိုက္ရိုက္မဆက္ႏြယ္တဲ့ ဘာသာရပ္ကေလးေတြ ျဖစ္ေနတာေရာ တို႕ေၾကာင့္ တခါမွ မတက္ျဖစ္ခဲ့ပါဘူး။ ဒီတခါေတာ့ အေၾကာင္းအရာက ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ့ ဖြံ႕ျဖိဳးေရးဆိုင္ရာ ေရွ့အလားအလာ နဲ႕ ေဟာေျပာမဲ့ သူေတြက ကိုလံဘီယာတကၠသိုလ္ပါေမာကၡ ဂ်ိဴးဇက္စတစ္ဂလစ္၊ ကိုလံဘီယာတကၠသိုလ္ ပါေမာကၡ ေရာ္နယ္ဖင္ေလ တို႕အျပင္ အျငိမ္းစား ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ပါေမာကၡခ်ဴပ္ၾကီး ဦးလွျမင့္ တို႕ ပါ၀င္ေနလို႕ပါဘဲ။ စီးပြားေရး ႏိုင္ငံေတာ္အၾကံေပး ပါေမာကၡဦးျမင့္က ေမာ္ဒေရတာ လုပ္မယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။
ဖိတ္စာထဲမွာ RSVP လို႕ ေတြ႕တာနဲ႕ အဲဒီထဲက နံပါတ္တခုကို ဖံုးဆက္ျပီး ေမးလိုက္တာ့ “ေၾသာ္- မလိုေတာ့ပါဘူးခင္ဗ်ာ၊ က်ြန္ေတာ္တို႕ xxxxxxxxxx လုပ္လိုက္ပါျပီ” တဲ့။ ဆက္သြယ္ေရး ဖုန္းလိုင္းရဲ့ ၀ါးတားတား တိုးလ်လ် အသံေတြေၾကာင့္ေရာ၊ က်မရဲ့ ေသာတအာရံု ခ်ိဴ႕တဲ့တာေၾကာင့္ေရာ သူေျပာတာ သဲသဲကြဲကြဲ မၾကားရပါဘူး။ ပြဲဖ်က္လိုက္တာလားမသိ လို႕ ေတြးျပီးစိတ္ပူသြားပါတယ္။ ေတာင္းပန္ျပီး ထပ္ေမးေတာ့လည္း သိပ္မေသခ်ာျဖစ္ေနပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးမွ “ အားလံုးကို တက္ဖို႕စီစဥ္ထားျပီးပါျပီ၊ ေစာေစာသာလာခဲ့ပါခင္ဗ်ာ၊ ေနရာမရမွာစိုးလို႕ ” ေစတနာစကား ဆိုပါတယ္။ အဲဒီေတာ့မွ “ေၾသာ္သူက အိုးပင္းတူေအာလ္ - လို႕ ေျပာတာကိုး၊ ငါ့ႏွယ္” လို႕ ျပံဳးမိလိုက္ေသး။
ဖိတ္စာထဲမွာ RSVP လို႕ ေတြ႕တာနဲ႕ အဲဒီထဲက နံပါတ္တခုကို ဖံုးဆက္ျပီး ေမးလိုက္တာ့ “ေၾသာ္- မလိုေတာ့ပါဘူးခင္ဗ်ာ၊ က်ြန္ေတာ္တို႕ xxxxxxxxxx လုပ္လိုက္ပါျပီ” တဲ့။ ဆက္သြယ္ေရး ဖုန္းလိုင္းရဲ့ ၀ါးတားတား တိုးလ်လ် အသံေတြေၾကာင့္ေရာ၊ က်မရဲ့ ေသာတအာရံု ခ်ိဴ႕တဲ့တာေၾကာင့္ေရာ သူေျပာတာ သဲသဲကြဲကြဲ မၾကားရပါဘူး။ ပြဲဖ်က္လိုက္တာလားမသိ လို႕ ေတြးျပီးစိတ္ပူသြားပါတယ္။ ေတာင္းပန္ျပီး ထပ္ေမးေတာ့လည္း သိပ္မေသခ်ာျဖစ္ေနပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးမွ “ အားလံုးကို တက္ဖို႕စီစဥ္ထားျပီးပါျပီ၊ ေစာေစာသာလာခဲ့ပါခင္ဗ်ာ၊ ေနရာမရမွာစိုးလို႕ ” ေစတနာစကား ဆိုပါတယ္။ အဲဒီေတာ့မွ “ေၾသာ္သူက အိုးပင္းတူေအာလ္ - လို႕ ေျပာတာကိုး၊ ငါ့ႏွယ္” လို႕ ျပံဳးမိလိုက္ေသး။
အဲဒီေန႕မနက္ေတာ့ က်မ ပြဲမစမီ ၄၅မိနစ္တိတိ ေစာေရာက္သြားပါတယ္။ လူေတြ က်ိဴးတိုးက်ဲတဲသာ ရိွပါေသးတယ္။ အ၀င္၀မွာ registration လုပ္ရပါတယ္။ ဂ်ာနယ္ေတြလည္း ေရာင္းေနတာေတြ႕ရပါတယ္။ တအုပ္၅၀၀ ဆိုေတာ့ ႏွစ္အုပ္အားေပးလိုက္ပါတယ္။ ပြဲေစာင့္ရင္း ဖတ္ရတာေပါ့။ ဆယ္တန္းေျမာက္ေလာက္မွာ ထိုင္ခံု တတန္းလံုးရွင္းေနတာနဲ႕ ေလ်ွာက္လမ္းေဘးမွာ ေနရာယူ လိုက္ပါတယ္။ လူေတြကလည္း ေနာက္ထပ္ ၀င္လာမစဲ တသဲသဲနဲ႕ပါဘဲ။
အမ- ထိုင္မယ္ေနာ္ဆိုျပီး အသက္အစိတ္ေလာက္ ညိဳညိဳသြယ္သြယ္ ဂ်င္းေဘာင္းဘီ၀တ္ မိန္းကေလးတေယာက္ လာထိုင္ေတာ့ ျပံဳးျပီးေခါင္းညိတ္လိုက္တယ္။ အန္တီမေခၚလို႕လည္း ေပ်ာ္သြားေသးတာေပါ့။ ျပီးေတာ့ ပြဲတက္သမွ် လူေတြကို မ်က္ေစ့စားပြဲထိုင္ပါတယ္။ ရန္ကုန္သူေတြက ၀တ္တာစားတာက အလန္းပါဘဲလား။ ငါ့ဒီဇိုင္းၾကီးကိုလည္း နည္းနည္းျပင္ဦးမွ စသျဖင့္ ေတြးရင္းေပါ့။ ၁၅မိနစ္ေလာက္ အလိုက်ေတာ့ ခန္းမတခုလံုး လူေတြ ျပည့္သိပ္လာသည္။ ဒီေလာက္လူအမ်ားၾကီးထဲမွာ ကိုယ့္အသိ ႏွစ္ေယာက္သာ ေတြ႕လိုက္သည္။ အဲသလို မိတၱဗလ ျပည့္စံုသူ မဟုတ္လား။
အစီအစဥ္ေၾကျငာသူ အမ်ိဴးသမီးက အသံခ်ိဴသာလွသည္။ “ အဲဒီ Announcer က- ျမန္မာ့အသံက ငွားထားတာ အမ” ေဘးနားက ညီမငယ္က မီဒီယာေလာကသားပီပီ သတင္းေပးသည္။ “ဟိုမွာ စာေရးဆရာကိုတာေလ- အက်ီၤအျပာနဲ႕” သူျပသမ်ွ ေစာင္းငဲ့ရွာေဖြၾကည့္ရေသးသည္။ ကိုယ္က ျဖန္႕ထြက္ေတြးျခင္း စာအုပ္နဲ႕ ရင္းႏွီးခဲ့သူမို႕ပါ။ “ ထိုင္ခံုမ်ားကို ေနရာဦးမထားၾကပါရန္ ေမတၱာရပ္ခံပါတယ္ရွင္....” အစီအစဥ္ေၾကျငာသူက ေျပာေပမဲ့ ေဘးနားမွာ အိတ္တင္ထားသူေတြက တုတ္တုတ္မွ မလွဳပ္ၾကပါ။ လူေတြက အလည္ေလ်ွာက္လမ္းမွာပါ မတ္တပ္ရပ္လာၾကေတာ့ ထိုင္ေနရတာ အားနာသလိုလို။ အားေနတာနဲ႕ တတန္းခ်င္း ခံုအေရအတြက္နဲ႕ ခံုတန္းအေရအတြက္ကို ေျမွာက္၊ မတ္တပ္ရပ္တဲ့သူေတြကို ခန္႕မွန္းျပီးေပါင္းၾကည့္ေတာ့ လူတေထာင္ေက်ာ္ေလာက္ထြက္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ပြဲစီစဥ္သူေတြက registration လက္မွတ္အရ ၂၅၀၀ ေက်ာ္တယ္လို႕ ေျပာပါတယ္။ လြဲျပန္ျပီေပါ့။
ေဟာေျပာမဲ့ ႏိုင္ငံျခားသား ပါေမာကၡႏွင့္ ဘီးတပ္ကုလားထိုင္ေပၚမွ ဆရာၾကီးတဦး ၀င္လာျပီး မၾကာခင္ ပြဲစ ပါေတာ့တယ္။ UMFCCI နဲ႕ MIEGA (ျမန္မာႏိုင္ငံ စီးပြားေရးတကၠသိုလ္ဘြဲ႕ရမ်ားအသင္း)မွ ဥကၠဌအသီးသီးက အဖြင့္အမွာစကားေျပာၾကတာမို႕ ၁၀နာရီခြဲသြားပါတယ္။ ပြဲျပီးဖို႕သတ္မွတ္ထားတာက ၁၂နာရီျဖစ္လို႕ အခ်ိန္ေလာက္ပါ့မလားလို႕ က်ြန္မနည္းနည္း စိတ္ပူေနမိပါတယ္။
---------------------------------------
ပါေမာကၡ စတစ္ဂလစ္က ပရိုဂ်က္တာႏွင့္ ပါ၀ါပြိဳင့္ထိုးက ေဟာေျပာပါတယ္။ က်ြန္မ မွတ္မိသေလာက္ အက်ဥ္းခ်ဴပ္အခ်က္မ်ားကေတာ့-
၁။ ယခုအခါ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ အခြင့္အလမ္းေကာင္းတရပ္ ရိွေနတဲ့ အခ်ိန္အခါျဖစ္ပါတယ္။ အေၾကာင္းရင္းကေတာ့ အာရွတုိက္ရဲ့ စီးပြားတိုးတက္မွဳ၊ သဘာ၀ အရင္းအျမစ္မ်ား ပိုင္ဆိုင္မွဳ၊ ျပင္ပအေထာက္အပံ့မ်ား စီး၀င္လာမွဳ တို႕ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနနဲ႕ တျခားႏိုင္ငံမ်ားထက္ ဖြံ႕ျဖိဳးမွဳ ေနာက္က် ေနေပမဲ့ အဲဒီအခ်က္ကဘဲ သူမ်ားရဲ့ အားနည္းခ်က္ အားသာခ်က္ သင္ခန္းစာေတြကို ေလ့လာခြင့္ ရေစႏိုင္ပါတယ္။
၂။ ေက်ာ္လႊားရမဲ့ အခက္အခဲေတြ တပံုတပင္ၾကီးလည္း ရိွေနပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လူတိုင္းနီးပါး စာတတ္ေျမာက္ၾကတယ္ဆိုေပမဲ့ အားထားစရာ လူသားအရင္းအျမစ္ ျဖစ္လာတဲ့အထိ ေျမေတာင္ေျမွာက္ေပးဖို႕ရာ ပညာေရးအသံုးစရိတ္ ခ်ထားမွဳ အလြန္႕အလြန္ နည္းပါးေနပါတယ္။ အေျခခံလူသံုးကုန္ပစၥည္းေတြရဲ့ ေစ်းႏွဳန္းကလည္း ရိွသင့္တာထက္ အလြန္ျမင့္ေနတဲ့အတြက္ ဆင္းရဲမြဲေတမွဳက ျမင့္မားေနတယ္။ လူမ်ားစုကို အက်ိဴးျဖစ္ထြန္းေစမဲ့ စီးပြားေရး နဲ႕ ဥပေဒ မူ၀ါဒသစ္ေတြ လိုအပ္ေနပါတယ္။
၃။ အထူးဦးစားေပးျမွင့္တင္ရမဲ့ နယ္ပယ္ေတြကေတာ့ ႏိုင္ငံျခားေငြလဲႏွဳန္း၊ စိုက္ပ်ိဴးေရး၊က႑၊ သဘာ၀အရင္းအျမစ္ စီမံခန္႕ခြဲမွဳ၊ စီးပြားေရးမွာ လြပ္လပ္စြာ ျပိဳင္ဆိုင္ေစမွဳ၊ ဘ႑ာေရး က႑၊ ပညာေရးနဲ႕ က်န္းမာေရး က႑၊ ဥပေဒေရးရာ က႑၊ အေျခခံအေဆာက္အဦ က႑၊ တတိုင္းျပည္လံုး အညီအမ်ွ ဖြံ႕ျဖိဳးေရး စီမံခ်က္ ႏွင့္ မူ၀ါဒမ်ား ခ်မွတ္အေကာင္အထည္ေဖၚေရး က႑ တို႕ဘဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အရာအားလံုုးကို တျပိဳင္နက္တည္း ေဆာင္ရြက္ဖို႕ မျဖစိႏိုင္တဲ့အတြက္ ဦးစားေပး က႑အလိုက္ အဆင့္ဆင့္ အေကာင္အထည္ေဖၚသြားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
၄။ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မွဳလို႕ ဆိုရာမွာ တိုင္းျပည္အသားတင္ထုတ္ကုန္တန္ဖိုး ( GDP ) တခုတည္းနဲ႕ တိုင္းတာတာဟာ မွန္ကန္မွဳမရိွပါဘူး။ လူနည္းစုေဒသေတြအပါအ၀င္ လူထုတရပ္လံုးရဲ့ ၀င္ေငြေတြ မ်ွမ်ွတတ မတိုးတက္ရင္ တိုင္းျပည္ရဲ့ ( GDP ) တက္ေပမဲ့ လူေတြပိုဆင္းရဲသြားတာမ်ိဴးျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဖြံ႕ျဖိဳးမွဳေတြဟာ လူမွဳေရးရွဳေဒါင့္ကဘဲၾကည့္ၾကည့္ စီးပြားေရးနဲ႕ သဘာ၀ပါတ္၀န္းက်င္ဆိုင္ရာ ရွဳေဒါင့္ကဘဲ ၾကည့္ၾကည့္ ေရရွည္တည္တံ့ခိုင္ျမဲတဲ့လကၡဏာကို ေဆာင္ဖို႕လိုပါတယ္။
၅။ တိုင္းျပည္စီးပြားေရးတိုးတက္ဖို႕ရာ ပံုတူကူးခ်ရမဲ့ႏိုင္ငံ (ဥပမာ- အေမရိကန္၊စကၤာပူ၊ မေလးရွား၊..) ရယ္လို႕ မရိွပါဘူး။ သူတို႕ဆီက ကိုယ္နဲ႕ ကိုက္ညီသင့္ေလ်ွာ္တဲ့ စံနစ္နဲ႕ မူ၀ါဒေတြကို အတုယူ ေပါင္းစပ္အသံုးျပဳရမွာပါ။ ဒါေပမဲ့ စီးပြားေရးအရ ေအာင္ျမင္တဲ့ ႏိုင္ငံတိုင္းမွာ တူညီတဲ့ ဘံုလကၡဏာ တခ်ိဴ႕ရိွပါတယ္။ ဒါေတြကေတာ့ ခိုင္မာေတာင့္တင္းတဲ့ ေငြရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမွဳ ( ဥပမာ စကၤာပူရဲ့ CPI )၊ ပညာေရးနဲ႕ နည္းပညာပိုင္းကို ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမွဳတရပ္ပမာ အေလးထားေငြေၾကးသံုးစြဲမွဳ၊ ပညာေရးရပိုင္ခြင့္ေတြ တန္းတူညီမ်ွရေစမွဳ၊ ဖြံ႕ျဖိဳးမွဳေဖၚေဆာင္တဲ့ ကနဦးအဆင့္ေတြမွာ ေျမယာစံနစ္ ျပဳျပင္မွဳ ေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ လြပ္လပ္ေသာ ေစ်းကြက္စံနစ္ကို တဖက္ကေဖၚေဆာင္ျပီး ႏိုင္ငံအစိုးရပိုင္းမွလည္း မူ၀ါဒခ်မွတ္ေပးရံုမဟုတ္ပဲ ကိုယ္တိုင္၀င္ေရာက္ ကူညီပံ့ပိုးေပးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
၆။ ဆင္းရဲသူေတြ အမ်ားအျပားကို အင္တာဗ်ဴးရင္ အလုပ္အကိုင္မရိွလို႕ဆိုတဲ့အေျဖကို မၾကာခဏၾကားရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ႏိုင္ငံဖြံ႕ျဖိဳးမွဳက သူတို႕ကို လုပ္ငန္းကိုင္ငန္းရဖို႕ အေထာက္အကူျဖစ္ေစတဲ့ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ိဴးအေပၚမွာ အေျခခံသင့္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံပိုင္လုပ္ငန္းမ်ားကို ပုဂၢလိကပိုင္ျပဳျခင္းတခုတည္းနဲ႕ အျမဲေအာင္ျမင္မယ္လို႕ ေျပာမရပါဘူး။ အဲဒီကေန လက္သင့္ရာ စားေတာ္ေခၚမွဳေတြ၊ အခ်င္းခ်င္း မ်က္ႏွာေပး လက္၀ါးၾကီးအုပ္မွဳေတြ၊ ေနာက္ထပ္ မညီမ်ွမွဳေတြ ျဖစ္ေပၚလာႏိုင္ပါတယ္။ လုပ္ငန္းအငွားခ်ထားျခင္းကရတဲ့ ၀င္ေငြကိုသာ မွီခိုမေနဘဲ လူအမ်ားပါ၀င္ႏိုင္တဲ့ ကုန္ထုတ္လုပ္ငန္းနဲ႕ ကုန္သြယ္မွဳေတြကိုလည္း ေဆာင္ရြက္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
၇။ ကမၻာေပၚက လူမွဳစီးပြားဖြံ႕ျဖိဳးေရး စီမံကိန္းေတြအေနနဲ႕ အရင္းနည္းနည္းမွာ အက်ိဴးအျမတ္မ်ားမ်ားရတဲ့ လုပ္ငန္းေတြကေတာ့- ေက်ာင္းတက္ဖို႕ ကာကြယ္ေဆးထိုးဖို႕ စသည္တို႕ကို ေငြေၾကးေထာက္ပံ့ စည္းရံုးတဲ့ လုပ္ငန္းမ်ား၊ အေသးစား ေငြေခ်းစံနစ္၊ စြမ္းအင္ေခ်ြတာေရးမီးဖိုမ်ား၊ လူမွဳသစ္ေတာမ်ား၊ အာဟာရဓါတ္ဖြံ႕ျဖိဳးေရးႏွင့္ ဓါတ္ဆားေရတိုက္ေက်ြးျခင္းကုထံုးမ်ား၊ ေက်းလက္အလုပ္အကိုင္ရရိွေရး အစီအစဥ္သစ္မ်ား ျဖစ္ၾကပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနနဲ႕ မိမိနဲ႕ သင့္ေတာ္တာေတြကို ေရြးခ်ယ္ေဆာင္ရြက္သြားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
၈။ သဘာ၀အရင္းအျမစ္ေတြ ေပါၾကြယ္၀တဲ့ ႏိုင္ငံေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ဖြံ႕ျဖိဳးမွဳ ပိုေႏွးၾကပါတယ္။ အဲဒါကို “သဘာ၀အရင္းအျမစ္က်ိန္စာ” လို႕ေခၚၾကပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ အဲဒီ၀င္ေငြေတြကေန ျပည္တြင္းမညီမ်ွမွဳေတြ ျဖစ္ေပၚေနေစလို႕ပါဘဲ။ ဒါကိုေကာင္းေကာင္း စီမံခန္႕ခြဲႏိုင္တဲ့ ႏိုင္ငံတခ်ိဴ႕ကေတာ့ တိုးတက္ဖြံ႕ျဖိဳးသြားၾကပါတယ္။
၉။ ကိုယ့္ႏိုင္ငံရဲ့ ေငြလဲႏွဳန္းက ရိွသင့္တာထက္ပိုျမင့္ေနရင္ ျပည္ပပို႕ကုန္ ေစ်းၾကီးျပီး မိမိစီးပြားေရးကို ဆုတ္ယုတ္ေစပါတယ္။ အဲဒါကို “ Dutch Disease ” လို႕ေခၚပါတယ္။ ဘတ္ဂ်က္ကို ေကာင္းေကာင္း မစီမံမခန္႕ခြဲႏိုင္ရင္ ေငြေၾကးေဖါင္းပြမွဳေတြ ျဖစ္ေစပါမယ္။ ေငြေၾကးစံတခု မသတ္မွတ္ႏိုင္ေသးရင္ေတာင္ ေမွာင္ခိုေစ်းႏွဳန္းကို တိတိက်က် ကိုင္တြယ္ထိမ္းသိမ္းႏိုင္ရပါမယ္။
၁၀။ တိုင္းျပည္ဟာ မိမိ၀င္ေငြကို ေျမေပၚေျမေအာက္ ျပန္လည္ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမွဳမရိရင္ ဒီတိုးတက္မွဳဟာ ေရရွည္လကၡဏာ ( sustainable ) မေဆာင္ပါဘူး။ အထူးသျဖင့္ လူေတြရဲ့ (ပညာေရ၊က်န္းမာေရး၊ ဖြံ႕ျဖိဳးေရး) မွာ မျမွဳပ္ႏွံရင္ ခ်မ္းသာတဲ့တိုင္းျပည္နဲ႕ သူ႕ရဲ့ဆင္းရဲတဲ့လူထုပဲ ျဖစ္ေနမယ္။ (လက္ခုပ္သံမ်ား)
၁၁။ သဘာ၀ အရင္းအျမစ္ေတြကရတဲ့ ၀င္ေငြနဲ႕တင္ ေရာင့္ရဲမေနဘဲ ျပည္တြင္းအေကာက္အခြန္ကို တိတိက်က် မ်ွမ်ွတတ ေကာက္ခံ အသံုးျပဳရမယ္။ အဲဒီလိုလုပ္ဖို႕ အတြက္ စံနစ္ေကာင္းေကာင္း တရပ္လိုပါတယ္။ ၂၁ရာစုမွာ အလုပ္ၾကမ္းသမားေတြရဲ့ လုပ္ခနဲ႕ အဲဒီက အခြန္ေငြေတြကိုဘဲ မွီခိုေနလို႕မရဘူး။ လူေတြဟာ ၀ယ္ေရာင္းစီးပြားေရးနဲ႕ဘဲ ေငြရွာေနလို႕မျဖစ္ဘူး။ ပညာတတ္လူ႕အဖြဲ႕အစည္း တခုျဖစ္လာေအာင္ ႏိုင္ငံရဲ့ ဘတ္ဂ်က္ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမွဳ လုပ္ရပါမယ္။
၁၂။ စိုက္ပ်ိဴးေရးမွာ ထုတ္လုပ္သူေတြရဲ့ ရတဲ့ေစ်းနဲ႕ စားသံုးသူေတြ ေပးရတဲ့ေစ်းက သိပ္ကို ကြာျခားေနတယ္။ ဒါကေတာ့ အလယ္က ကုန္သြယ္သူေတြရဲ့အိတ္ထဲကို ေရာက္သြားလို႕ျဖစ္တယ္။ အဲဒီကြာဟမွဳကို က်ဥ္းႏိုင္သမ်ွက်ဥ္းေအာင္ ေဆာင္ရြက္ရမယ္။ ေစ်းကြက္မွာ လြပ္လြပ္လပ္လပ္ျပိဳင္ဆိုင္မွဳျဖစ္လာေအာင္ လုပ္ေပးရမယ္။ ဒီလိုမွမျဖစ္ရင္ အစိုးရက တိုက္ရိုက္၀င္ေရာက္ စြက္ဖက္သင့္ရင္ စြက္ဖက္ရမယ္။ လိုင္စင္ကန္႕သတ္ေရာင္း၀ယ္ေစတဲ့ စံနစ္ဟာ အက်ိဴးယုတ္ေစတယ္။
၁၃။ ေက်းလက္ဖြံ႕ျဖိဳးေရးအတြက္ အငယ္စားလယ္ယာစိုက္ပ်ိဴးေရးလုပ္ငန္းေတြကို အားေပးရမယ္။
၁၄။ လယ္ယာေျမအခြင့္အေရးေတြကို ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ျပဌာန္းရပါမယ္။ ေျမပိုင္ဆိုင္မွဳအေပၚမေရရာမွဳက ရင္းႏွီးျမွပ္ႏွံမွဳမ်ားကို အဟန္႕အတားျဖစ္ေစကာ လယ္ယာကုန္ထုတ္လုပ္မွဳကိုလည္း က်ဆင္းေစပါတယ္။ ေျမယာသိမ္းယူျခင္းကိုလည္း အမ်ားျပည္သူ အက်ိဴးစီးပြားႏွင့္ တိုက္ရိုက္ သက္ဆိုင္ေသာ စီမံကိန္း လုပ္ငန္းမ်ား အတြက္သာျဖစ္ေစျပီး ေလ်ာ္ေၾကးအျပည့္အ၀ေပးျခင္း၊ အက်ိဴးထိခိုက္သူမ်ားရိွမရိွ ဆန္းစစ္ျခင္း၊ အက်ိဴးအျမတ္ ရရိွမည့္သူမ်ားကိုဆန္းစစ္ျခင္း၊ အက်ိဴးအျမတ္ႏွင့္ဆံုးရံွဳးမွဳ ႏိွဳင္းယွဥ္ကာ သာလြန္မွဳပမာဏကို ဆန္းစစ္ျခင္း တို႕ကို ျပဳလုပ္ရပါမည္။ က်ြဲႏြားစားက်က္ေျမမ်ားကိုလည္း ေျမလြတ္ေျမရိုင္းဟု မယူဆရပါ။
၁၅။ ေျမယာစံနစ္ျပဳျပင္ေရးမွာ ကိုရီးယားနဲ႕ ထိုင္၀မ္တို႕ရဲ့ ေအာင္ျမင္တဲ့ နမူနာကို ယူသင့္တယ္။ လူေတြပိုျပီး ေျမမဲ့ယာမဲ့ျဖစ္သြားရင္ ဆင္းရဲမြဲေတမွဳ ပိုဆိုးလာမယ္။ သီးႏွံထုတ္လုပ္မွဳက်ဆင္းလာမယ္။ လယ္လုပ္သူလယ္ပိုင္ေရးကို ေခ်းေငြလုပ္ငန္း နဲ႕ နည္းပညာပံ့ပိုးမွဳေတြနဲ႕ ေပါင္းစပ္ေပးရမယ္။ ေျမယာဆိုတာ သဘာ၀အရင္းအျမစ္တရပ္ျဖစ္တဲ့အတြက္ ေကာင္းမြန္စြာ စီမံခန္႕ခြဲမွဳမလုပ္ရင္ “သဘာ၀ရင္းျမစ္ က်ိန္စာ” ကို ျဖစ္ေပၚေစတယ္ဆိုတာ တခ်ိဴ႕ေသာႏိုင္ငံေတြမွာ သက္ေသရိွပါတယ္။
၁၆။ ျမန္မာဟာ တခါက ကမၻာ့အၾကီးဆံုးဆန္တင္ပို႕သူအျဖစ္ကို ဆံုးရံွဳးခဲ့ျပီးပါျပီ။ လယ္သမားေတြကို စိုကိႏိုင္ပ်ိဴးႏိုင္လာေအာင္ မ်ိဴးေစ့၊ ေျမၾသဇာတို႕အတြက္ လံုေလာက္တဲ့ အေသးစားေခ်းေငြ ပံ့ပိုးေပးရပါမယ္။ ေငြတိုးေခ်းသူေတြအေပၚမွီခိုေနတာကို ေလ်ာ့ခ်ရပါမယ္။ ေခ်းေငြ အလြဲသံုးစားမွဳမ်ားကိုလည္း ေသေသခ်ာခ်ာ ျပဌာန္း ကာကြယ္ရပါမယ္။
၁၇။ တိုင္းျပည္မွာ အေရးၾကီးဆံုးက လူသားအရင္းအျမစ္ျဖစ္ပါတယ္ ( လက္ခုပ္သံမ်ား)။ လက္ရိွမွာ လူမ်ားစုၾကီးျဖစ္တဲ့ ေက်းလက္ေဒသမွာ အတိုင္းအတာတခုအထိ ဖြံ႕ျဖိဳးမွဳ ေတာ္ေတာ္နိမ့္က်ေနပါတယ္။ က်န္းမာေရးနဲ႕ ပညာေရးမွာ ျပန္လည္ျမွဳပ္ႏွံတဲ့အျပင္ လူမွဳကယ္ဆယ္ေရးကြန္ယက္အေနနဲ႕ အတိဒုကၡေရာက္သူေတြကို ကူညီေပးရပါမယ္။
၁၈။ ေစ်းကြက္အျပည့္အ၀လည္ပတ္ေရးအတြက္ အားေပးရမယ္။ အထူးသျဖင့္ ႏိုင္ငံျခားေငြလဲလွယ္မွဳမွာ ဘ႑ာေရးစည္းကမ္းေတြ အေသအခ်ာခ်မွတ္ျပီး အလြဲသုံးစားမွဳမ်ား မတည္ျငိမ္မွဳမ်ား ကာကြယ္ရမယ္။ ႏိုင္ငံတကာက စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြနဲ႕ ဆက္သြယ္ လည္ပတ္ေဆာင္ရြက္ရပါမယ္။ ႏိုင္ငံတကာ ပိတ္ဆို႕မွဳမ်ားဖယ္ရွားျခင္းဟာ အတိုင္းအတာတခုအထိ အေထာက္အကူျဖစ္ေစပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီပိတ္ဆို႕မွဳေတြေၾကာင့္ စီးပြားေရးနဲ႕ ကုန္သြယ္မွဳမတိုးတက္တာလို႕ မဆိုႏိုင္ပါဘူး။ လက္ရိွ ႏိုင္ငံတြင္းမွာျဖစ္ေနတဲ့ ပံုပ်က္ေနတဲ့ စီးပြားေရး အေျခအေနနဲ႕ အဟန္႕အတားေတြက အခရာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနနဲ႕ ႏိုင္ငံျခားကုမၼဏီေတြ လာေရာက္ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံတဲ့အခါ (ျပည္တြင္းကုမၼဏီမ်ားအပါအ၀င္) အလုပ္သမားရပိုင္ခြင့္မ်ား၊ သဘာ၀ပါတ္၀န္းက်င္ထိမ္းသိမ္းေရးစံမ်ားပါ ျမင့္ျမင့္မားမား သတ္မွတ္ထားရန္ လိုပါတယ္။
၁၉။ အမ်ိဴးသားျငိမ္းခ်မ္းေရးကိုတည္ေဆာက္ျပီး ယခင္က ပ႗ိပကၡျဖစ္ခဲ့သည့္ေဒသမ်ားတြင္ ဖြံ႕ျဖိဳးေရးလုပ္ေဆာင္ရန္ လိုပါတယ္။ သဘာ၀အရင္းအျမစ္က ရရိွတဲ့၀င္ေငြေတြကို အခ်ိဴးညီညီ ခြဲေ၀သံုးစြဲျခင္းျဖင့္ အတူတကြဖြံ႕ျဖိဳးကာ ျငိမ္းခ်မ္းသာယာႏိုင္ပါတယ္။
၂၀။ မိမိလုပ္ငန္းတိုင္းကို ဆင္းရဲသားမ်ားအတြက္ အေထာက္အကူျပဳမျပဳ အျမဲဆန္းစစ္ရန္လိုပါတယ္။
၂၁။ နိဂံုးခ်ဴပ္အေနႏွင့္ အထက္ပါစီးပြားေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမွဳမ်ားကိုေဆာင္ရြက္ျပီး ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမွဳမ်ား ျပန္လည္ရရိွေစကာ အထီးက်န္ႏိုင္မွဳကို အဆံုးသတ္ရပါမယ္။ အစိုးရမွ ေငြေၾကးလည္ပတ္သံုးစြဲမွဳ ပိုမိုျမွင့္တင္ကာ တဖက္မွာလည္း ျပည္တြင္းပ႗ိပကၡမ်ားကို ေျပျငိမ္းေအာင္ေဆာင္ရြက္ရင္း ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ့ ေခတ္သစ္ကို ေဖၚေဆာင္သြားႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ပါေမာကၡစတစ္ဂလစ္ရဲ့ ေဟာေျပာခ်က္က မြန္းလြဲ ၁၂နာရီမွ ျပီးပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေနာက္ထပ္ ပါေမာကၡ ဖင္ေလက ဆက္ျပီးေဟာေျပာပါတယ္။
၁။ ၁၉၆၉ ကေန ကေန႕အထိ ကမၻာတ၀ွမ္းက ျဖစ္ရပ္အမ်ားအျပားကို (ဥပမာ- တရုပ္ယဥ္ေက်းမွဳေတာ္လွန္ေရး၊ အေမရိကန္တို႕ရဲ့ ဗီယက္နမ္စစ္ပြဲ အထိနာမွဳ၊ ၉၁၁ ကုန္သြယ္ေရးအေဆာက္အဦေပါက္ကြဲမွဳ စသျဖင့္) ေျပာျပ သြားပါတယ္။ အဲဒီ အျဖစ္အပ်က္ေတြအနက္ ဘယ္အျဖစ္အပ်က္ေတြက ကမၻာၾကီးအတြက္ အထင္ကရအျဖစ္ဆံုးလဲလို႕ ေမးခဲ့မယ္ဆိုရင္ တခုမွ မဟုတ္ပါဘူးတဲ့။ သူအေနနဲ႕ ကေတာ့ “ဓနဥစၥာေတြ အေရွ႕ကမၻာေတြဆီ ေရြ႕လ်ားလာမွဳ” ကိုသာ ေျဖပါမယ္ တဲ့။
၂။ တိုင္းျပည္ရဲ့ စီးပြားေရးစံနစ္ႏွစ္မ်ိဴး - ပို႕ကုန္အသားေပး ( Export Promotion- EP) နဲ႕ သြင္းကုန္အစားထိုး ( Import Substitution- IS ) ကို ယွဥ္ျပသြားပါတယ္။ စံနစ္ႏွစ္ခုလံုးမွာ အားနည္းခ်က္ အားသာခ်က္ရိွတဲ့အတြက္ ဒီေန႕ေခတ္မွာ မ်ွေျခတိုးတက္မွဳ ( balanced growth ) အတြက္ ဒီႏွစ္ခုကိုေရာစပ္အသံုးျပဳေနၾကေပမဲ့ သဘာ၀အားျဖင့္ EP က IS ထက္ ပိုမိုအက်ိဴးစီးပြားျဖစ္ေစတယ္ လို႕ဆိုပါတယ္။
၃။ ျမန္မာဟာ အိႏၵိယနဲ႕ တရုပ္ၾကားမွာ တည္ရိွေနတဲ့အတြက္ အလားအလာေကာင္းတယ္လို႕ ဆိုသလို က်ြဲႏွစ္ေကာင္ခတ္တဲ့ၾကားက ေျမဇာပင္ ျဖစ္ႏိုင္တယ္လို႕ ဆိုသူေတြလည္း ရိွပါတယ္။ ကိုရီးယားေက်ာင္းသားတေယာက္က တခါကေျပာဖူးပါတယ္။ ဂ်ပန္နဲ႕ တရုပ္ၾကားမွာ သူတို႕ အသားညွပ္မုန္႕ ( Sandwich ) ျဖစ္ေနပါတယ္တဲ့။ သူ႕ကိုျပန္ေျပာသလို ေျပာရရင္ မစိုးရိမ္ပါနဲ႕၊ မိတ္ေဆြဖြဲ႕ထားပါ၊ အဲဒီကေန အခြင့္အလမ္းေကာင္းေတြ ရွာပါလို႕ ေျပာခ်င္ပါတယ္။
၄။ ပါေမာကၡ စတစ္ဂလစ္ကဲ့သို႕ သူသည္လည္း “ပို႕ကုန္အေရအတြက္” နဲ႕ ဖြံံ႕ျဖိဳးမွဳကို မတိုင္းတာလိုပါ။ သို႕ေသာ္ လူဦးေရအခ်ိဴးအစားႏွင့္ယွဥ္ျပီး ေလ့လာၾကည့္လ်ွင္ လူဦးေရတူတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံထက္ ထိုင္းက ၂၅ဆ ၊ တရုပ္က အဆ၂၀ ပို႕ႏိုင္တာ ေတြ႕ရမွာပါ။
၅။ ျမန္မာႏိုင္ငံက ေနာက္က်သူျဖစ္ေပမဲ့ သူမ်ားအမွားကေန သင္ခန္းစာယူ၊ ေျခလွမ္းသြက္သြက္နဲ႕ အမီလိုက္ဖို႕ ၊ ကိုယ့္ သဘာ၀အရင္းအျမစ္ေတြ လာေရာက္ အျမတ္ထုတ္၀ယ္ယူတာသက္သက္ကို လက္မခံဘဲ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမွဳမ်ားဖိတ္ေခၚျပီး စီးပြားတိုးတက္ေအာင္လုပ္ဖို႕ တိုက္တြန္းသြားပါတယ္။
၆။ ျမန္မာျပည္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္မွာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ လုပ္ခဲ့တဲ့ ပါေမာကၡဖင္ေလဟာ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္၄၀ေက်ာ္က လက္တြဲအလုပ္လုပ္ခဲ့တဲ့ ပညာေရးေလာကက အေပါင္းအသင္း မိတ္ေဆြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားရဲ့အမည္ကို ျမန္မာသံပီပီသသနဲ႕ ထည့္သြင္းေျပာဆိုသြားပါတယ္။ ဆရာၾကီးရဲ့ ေျပာၾကားခ်က္ေတြနားေထာင္ရင္း ဘာေၾကာင့္မွန္းမသိ မ်က္ရည္၀ဲခဲ့ရပါေသးတယ္။
ေနာက္ထပ္ေဟာေျပာသူက ဆရာၾကီးေဒါက္တာလွျမင့္ပါ။ ႏိုင္ငံတကာက ဆရာၾကီးရဲ့ ေဘာဂေဗဒ စာအုပ္စာတမ္းေတြကို ေက်ာင္းသံုးစာအုပ္ျပဳခဲ့တဲ့အထိ ေတာ္တဲ့ထက္တဲ့ ဆရာၾကီးပါ။ က်မတို႕ေက်ာင္းေနစဥ္က စီးပြားေရးနဲ႕ပါတ္သက္တဲ့ ႏိုင္ငံျခားစာအုပ္စာတမ္းေတြမွာ ( H.Myint )ဆိုျပီး ရည္ညႊန္းကိုးကားထားတာ မၾကာခဏ ေတြ႕ဖူးခဲ့ပါတယ္။ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ပါေမာကၡခ်ဴပ္အျဖစ္ ၁၉၆၀ျပည့္လြန္ႏွစ္မ်ားမွာ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ပါတယ္။ အသက္၉၀ေက်ာ္ျဖစ္ေနေပမဲ့ အသံေတြကေတာ့ မာေၾကာ ျပတ္သားေနဆဲပါ။
ဆရာၾကီးကေတာ့ “ မ်ားေျမာင္လွတဲ့ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းစဥ္ေတြေၾကာင့္ ႏိုင္ငံ၀န္ထမ္းေတြ အရမ္းပင္ပန္း ေနျပီ” ဆိုတဲ့ ေဆာင္းပါးတပုဒ္အေပၚ သံုးသပ္ခ်က္ေပးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
၁။ ႏိုင္ငံတြင္းမွာ ေသခ်ာေလ့က်င့္ထားတဲ့ ၀န္ထမ္းအင္အား နည္းပါးေနတာကေတာ့ အမွန္ပဲျဖစ္ပါတယ္။ အခုအခါ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလုပ္ငန္းစဥ္ေတြေၾကာင့္ ေန႕မနားညမအား အစည္းအေ၀းေတြ ရုံးလုပ္ငန္းေတြ ရံုးခ်ိန္ျပင္ပနဲ႕ ရံုုးပိတ္ရက္မ်ားပါလုပ္ေဆာင္ေနရတဲ့အတြက္ ( burn-out ) အေျခအေနတရပ္ကို ဦးတည္ေနတယ္လို႕ဲ သံတမန္နဲ႕ ၀န္ထမ္းေလာကမွာ ေျပာဆိုေနၾကပါတယ္။
၂။ ျပဳျပင္ေရးလုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ အစိုးရအေနနဲ႕ အေျခအေနႏွစ္မ်ိဴးကို ေရြးခ်ယ္ႏိုင္ပါတယ္။ (က) ၀န္ထမ္းေတြရဲ့ ဖိစီးမွဳကိုေတာင့္ခံရင္း ေရွ႕ကိုရဲရဲဆက္တိုးလုပ္ကိုင္သြားမယ္။ တခ်ိဳ႕အလုပ္ေတြ မေသမသပ္ မျပီးမစီးျဖစ္သြားႏိုင္တယ္။ ျပဳျပင္ေရးလုပ္ငန္းေတြ က်ဆံုးတဲ့အခါ ျပဳျပင္သူေတြအတြက္ မ်က္ႏွာပ်က္သိကၡာက်စရာျဖစ္လာျပီး သူတို႕ကိုယ္တိုင္ သေဘာထားတင္းမာသူေတြအျဖစ္ ျပန္လည္ ကူးေျပာင္းသြားမယ္။ (ခ) အင္အားကို ေထာက္ဆျပီး ျပဳျပင္ေရးအလုပ္ေတြကို အရိွန္ေလ်ာ့ခ်တဲ့အခါ တခ်ိဴ႕အေရးၾကီးလုပ္ငန္းေတြ ျပီးဆံုးေအာင္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ေတာ့မွာ မဟုတ္ဘူး။ အထက္ပါ အေျခအေနႏွစ္ရပ္လံုးက ဆံုးရံွဳးနစ္နာေစတာခ်ည္းပါဘဲ။
၃။ အထက္ပါယူဆခ်က္ဟာ အေၾကာင္းခံႏွစ္မ်ိဴးေပၚမွာ အေျခခံျပီးတြက္ဆထားတာျဖစ္တယ္။ (က) ၀န္ထမ္းေတြရဲ့ လက္ရိွစြမ္းရည္ဟာ ပံုေသျဖစ္တယ္ (ခ) အဲဒီစြမ္းရည္ေတြကို အျပိဳင္အဆိုင္ ျဖစ္ေနေသာ ျပဳျပင္ေရးလုပ္ငန္းအသီးသီးရဲ့ လိုအပ္ခ်က္မ်ားအတြက္ မ်ွေ၀သံုးစြဲရတဲ့အတြက္ ဆြဲဆန္႕လိုက္တဲ့အခါ ခါးရိုးျပတ္သြားႏိုင္တယ္ - တို႕ပါပဲ။
၄။ အထက္ပါအခ်က္မ်ားအတြက္ ျပန္လည္ေျဖရွင္းခ်င္တာကေတာ့ - (က) ၀န္ထမ္းေတြရဲ့ အုပ္ခ်ဴပ္စီမံစြမ္းရည္ကို တိုးျမွင့္ႏိုင္တယ္ ( ေနာက္ပိုင္းမွာ အေသးစိတ္ထပ္ရွင္းပါမယ္) (ခ) ျပဳျပင္ေရးလုပ္ငန္းေတြဟာ အျပိဳင္အဆိုင္သေဘာ ( competing) )ထက္ တခုနဲ႕တခုအျဖည့္ခံသေဘာ (complimentary) ျဖစ္ေနၾကတယ္။ လုပ္ငန္းေတြကို တခုခ်င္းစီ သီးသန္႕လုပ္ေနတာထက္ ျခံဳငံုစဥ္းစား လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ပါတယ္။ ဥပမာ - တရားဥပေဒနဲ႕ စည္းကမ္းထိမ္းသိမ္းမွဳကို ျပဳျပင္ေဆာင္ရြက္ျခင္းဟာ စီးပြားေရးဖြံ႕ျဖိဳးမွဳအတြက္ အေထာက္အကူျပဳေနတယ္။ ေနာက္တခါ ဆန္စပါးထုတ္လုပ္ဖို႕ လယ္သမားေတြကို မက္လံုးေပးျပီး၊ ထြက္ကုန္ေတြအေပၚ ေစ်းကြက္ခ်ဲ့ထြင္သလို တဖက္မွာလည္း ဆန္စပါးတင္ပို႕မွဳလိုင္စင္ကိစၥေတြကို ျပန္လည္သံုးသပ္မွဳေတြ လိုအပ္ေနတယ္။ တခုခုကို အခ်ိန္ဆြဲျပီး ေဆာင္ရြက္မယ္ဆိုရင္ သူနဲ႕ ဆက္စပ္ေနတဲ့ တျခား ျပဳျပင္ေရးလုပ္ငန္းေတြကို ထိခိုက္နစ္နာေစလိမ့္မယ္။
၅။ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးရဲ့ အက်ိဴးဆက္အေနနဲ႕ ပ်က္စီးဆံုးရံွဴးရတဲ့အေျခအေနႏွစ္မ်ိဴးရိွပါတယ္။
၆။ ပထမအေျခအေနကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံလြပ္လပ္ေရးရခါစက ေစ်းကြက္ျပိဳင္ဆိုင္မွဳရိွေသာ ကိုလိုနီစီးပြားေရးစံနစ္ရဲ့ ပုဂၢလိကလုပ္ငန္းေတြကို ရုပ္သိမ္းျပီး အစိုးရက ဗဟိုခ်ဴပ္ကိုင္တဲ့ သြင္းကုန္အစားထိုးစံနစ္ က်င့္သံုးစဥ္အခါက ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီတံုးက အုပ္ခ်ဴပ္စီမံစြမ္းရည္ကို အလြန္အမင္း ဆန္႕ထုတ္သံုးစြဲခဲ့ရသလို ေရရွည္မွာ အရာရာဟာ က်ိဴးျပတ္ဆံုးရံွဴးခဲ့ရတယ္။
၇။ ဒုတိယအေျခအေနတရပ္ျဖစ္တဲ့ လက္ရိွအခါမွာ ျပဳျပင္ေရးတရပ္အေနနဲ႕ ႏိုင္ငံပိုင္လုပ္ငန္းတခ်ိဴ႕ကို ေျဖေလ်ွာ့ေပးျခင္းအားျဖင့္ အုပ္ခ်ဴပ္ေရး လိုအပ္ခ်က္ေတြ နည္းပါးသြားေစပါတယ္။ သို႕ေသာ္ ျပည္ပရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမွဳ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားႏွင့္ စီးပြားေရးမူ၀ါဒ ခ်မွတ္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ အုပ္ခ်ဴပ္စီမံလုပ္ငန္းလိုအပ္ခ်က္ေတြ ပိုမ်ားလာမွာကေတာ့ အမွန္ဘဲျဖစ္ပါတယ္။ သို႕ေသာ္ ယင္းလိုအပ္ခ်က္မ်ားဟာ အေျပာင္းအလဲ လုပ္ငန္းစဥ္အစပိုင္းမွာသာ ယာယီလိုအပ္တာျဖစ္ျပီး ေနသားတက်ျဖစ္သြားတာနဲ႕ ျပန္လည္ ေျပေလ်ာ့သြားႏိုင္ပါတယ္။ ေနာက္တခ်က္က ယင္းအုပ္ခ်ဴပ္ေရးစီမံခန္႕ခြဲမွဳစြမ္းရည္မ်ားကို ျပင္ပက အတတ္ပညာ အကူအညီနဲ႕ ျမွင့္တင္ေပးလို႕ရပါတယ္။
၈။ ပုဂၢိဳလ္ေရးအေတြ႕အၾကံဳအရ အခ်ိန္ပိုင္းစီးပြားေရးအၾကံေပးအျဖစ္ ဦးႏုအစိုးရကို ကူညီခဲ့စဥ္က ၀န္ထမ္းမ်ားအလားတူ ပင္ပန္းခဲ့ၾကပါတယ္။ ဗိုလ္ခ်ဴပ္ေန၀င္း အာဏာယူျပီး မၾကာခင္မွာဘဲ လူေတာ္ထက္ လူေကာင္းကို ဦးစားေပးရမယ္ဆိုကာ အစိုးရအေပၚ လိုလားသူမ်ားကို ေနရာေပးခဲ့ပါတယ္။ တကၠသိုလ္မ်ားမွာ အဂၤလိပ္စာႏွင့္ သင္ၾကားျခင္းမျပဳေတာ့ဘဲ ေက်ာင္းသားအေရအတြက္ကို မတန္တဆ တိုးခ်ဲ့ခဲ့ပါတယ္။ ရာႏွင့္ခ်ီေသာ အေမရိကန္ပညာေတာ္သင္မ်ားကို ဖို႕ဒ္နဲ႕ အာရွေဖာင္ေဒးရွင္းမွ ေစလႊတ္ေပးေနတဲ့ အကူအညီမ်ားကို ရပ္စဲပစ္ခဲ့ပါတယ္။ အဂၤလိပ္ႏွင့္ အေမရိကန္မ်ား ကိုယ္တိုင္သင္ၾကားေပးေနတဲ့ အဂၤလိပ္စာသင္တန္းမ်ားကို ရပ္စဲပစ္ခဲ့ပါတယ္။
၉။ လက္ရိွအေျခအေနမွာေတာ့ အေရွ႕ေတာင္အာရွက သံအမတ္တဦးေျပာသလို ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ စာရင္းကိုင္ေတြ၊ ဘဏ္လုပ္ငန္းက်ြမ္းက်င္သူေတြနဲ႕ နည္းပညာသမားေတြ ေလ႕က်င့္သင္ၾကား ေပးဖို႕လိုေနပါျပီ။ ဒီအခ်က္ကို သမၼတဦးသိန္းစိန္ ရဲ့ စကၤာပူခရီးစဥ္မွာေရာ စက္မွဳ၀န္ၾကီး ဦးစိုးသိန္းရဲ့ ဒါဗို႕စ္ စီးပြားေရးညီလာခံမွာေရာ ေထာက္ခံေျပာဆိုထားပါတယ္။
၁၀။ အခ်ဴပ္ေျပာရရင္ (က) တိုင္းျပည္ရဲ့ လက္ရိွ ဌာနဆိုင္ရာအုပ္ခ်ဴပ္စီမံစြမ္းရည္ကို တိုးတက္ေသာအေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားသာမက အလ်င္အျမန္ဖြံ႕ျဖိဳးလ်က္ရိွေသာ အေရွ႕ေတာင္အာရွႏိုင္ငံမ်ားမွ အတတ္ပညာနည္းပညာအကူအညီျဖင့္ တိုးတက္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေစလိုပါတယ္။ (ခ)လက္ရိွစြမ္းရည္ကို စီးပြားေရးႏိုင္ငံေရးနယ္ပယ္မွာ အျပိဳင္အဆိုင္ခြဲေ၀သံုးစြဲမဲ့အစား အျပန္အလွန္ ျဖည့္ဆည္း မ်ွေ၀ သံုးစြဲေစလိုပါတယ္။ (ဂ) လြပ္လပ္ေသာစီးပြားေရးစံနစ္ကိုေဖၚေဆာင္ေျပာင္းလဲမွဳတြင္ ၾကံဳရသည့္ အုပ္ခ်ဴပ္စီမံမွဳ လိုအပ္ခ်က္ မ်ားသည္ ယာယီသေဘာေဆာင္ျပီး လက္ရိွအၾကပ္အတည္းမ်ားမွာ စပ္ကူးမတ္ကူးကာလအလြန္တြင္ ေျပေလ်ာ့သြားပါမည္။
၁၁။ စီမံအုပ္ခ်ဴပ္စြမ္းရည္တိုးျမွင့္ရန္မွာ လိုအပ္ခ်က္အရ အလ်ွင္အျမန္ေဆာင္ရြက္ရမည္သာ ျဖစ္ပါသည္။ ဒီေနရာတြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေျပာၾကားခဲ့ေသာ စကားတခြန္းကို သေဘာတူစြာ ရည္ညႊန္းလိုပါသည္။ ယင္းမွာ “ ဥပေဒပိုင္းဆိုင္ရာ ေျပာင္းလဲမွဳမျပဳဘဲ စီးပြားေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမွဳကို စစ္မွန္စြာ မေဖၚေဆာင္ႏိုင္ပါ။ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမွဳဥပေဒေကာင္းမ်ားရိွရံုႏွင့္မလံုေလာက္ဘဲ ယင္းဥပေဒမ်ားကို ေလးစားလိုက္နာမွဳရိွမရိွ စိစစ္ႏိုင္သည္ ဥပေဒစံနစ္ေကာင္းတရပ္လည္း ရိွဖို႕လိုပါသည္။ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္မ်ားအေနႏွင့္ မိမိေကာင္းက်ိဴးသာမက တိုင္းျပည္ေကာင္းက်ိဴးအတြက္ပါ အနည္းငယ္ေစာင့္ၾကည့္ၾကဖို႕ လိုပါသည္...” ဟူ၍ ျဖစ္ပါသည္။
ေဆြးေႏြးခ်က္ေတြကို စိတ္၀င္စားလြန္းလို႕ ဗိုက္ဆာဖို႕ သတိမရဘဲ ရင္တလွပ္လွပ္ျဖစ္ေနပါတယ္။ ေဟာေျပာသူသံုးဦးလံုးႏွင့္ ေမာ္ဒေရတာ ဦးျမင့္ကို ေမးခြန္းေမးလိုသူေတြ မ်ားလွေပမဲ့ အခ်ိန္ကန္႕သတ္ခ်က္အရ ေလး-ငါးခုသာ ေမးေစျပီး ေျဖၾကားေပးခဲ့ပါတယ္။ ေဟာေျပာပြဲတေလ်ွာက္မွာ ဟိုကသည္က ဖုန္းေတြလာေနတာကေတာ့ စိတ္အေႏွာင့္အယွက္ ျဖစ္စရာပါဘဲ။ ေနာင္လုပ္မည့္ေဟာေျပာပြဲေတြမွာ ဖုန္းေတြ အသံပိတ္ထားဖို႕ ေၾကျငာေပးရင္ ေကာင္းမွာဘဲလို႕ ေတြးေနမိပါတယ္။
ေဟာေျပာပြဲက မြန္းလြဲ ၂နာရီမွာမွ ျပီးစီးသြားပါတယ္။ အျပင္မွာ တိုက္ေနတဲ့ ေကာ္ဖီတခြက္ကို ေသာက္ျပီးမွ ၀မ္းမီးကို အျပီးသတ္ျငိွမ္းဖို႕ အိမ္ကို အေျပးအလႊား ျပန္ခဲ့ရပါတယ္ရွင္။
မိုးစက္ပြင့္
( မွတ္မိသမ်ွႏွင့္ ျဖန္႕ေ၀ေသာ စာရြက္စာတမ္းမ်ားကို အကိုးအကားျပဳ၍ ျပန္လည္ေဖၚျပပါသည္။ အခ်ိန္မရသူမ်ားအတြက္ ေလ့လာႏိုင္ေအာင္ လံုးေစ့ပတ္ေစ့မဟုတ္ဘဲ အက်ဥ္းခ်ဴပ္ေရးသားျခင္းျဖစ္သည္။ မရွင္းလင္းမွဳ၊ အဓိပၼါယ္လြဲမွားခ်ြတ္ေခ်ာ္ခဲ့ပါက က်ြန္မ၏ လိုအပ္ခ်က္ေၾကာင့္သာ ျဖစ္ပါသည္။ )
ဂ်ိဳးဇက္ စတပ္ဂလစ္ အေတာ္နာမည္ၾကီးတယ္ဗ်။ သူ႔ေဆာင္းပါးေတြ တိုင္းမ္ နဲ႔ နယူးစ္၀ိခ္မွာ ဖတ္ဖူးတယ္။ ၿဖန္႔ေ၀တဲ႔ စာရြက္ စာတမ္းေတြကို တင္ေပးရင္ ေကာင္းမွာပဲဗ်ာ။
ReplyDeleteေက်းဇူးတင္လွ်က္
စိုးထက္
ေက်းဇူးညီမေလး။
ReplyDeleteThanks for sharing. I feel like I am attending the seminar by myself.
ReplyDeleteIora
thank you for your sharing knowledge.
ReplyDeletei feel as if i were attending that seminar in person.
wishing you may b the one who always serves for the welfare of people:)
ေက်းဇူးအမေရ... မသြားျဖစ္လုိ႔. စိတ္မေကာင္းျဖစ္ေနတာ.. အမရဲ႕ အခ်ဳပ္ေလးကိုဘဲ စိတ္ေအးလက္ေအးဖတ္လိုက္ပါတယ္. . . Share လိုက္ပီေနာ္
ReplyDeleteျပန္လည္မွ်ေ၀ေပးတာ ေက်းဇူးပါညီမေရ...
ReplyDelete